Waarde en betekenis van bovenzintuiglijke kennis

Het is de bedoeling van dit  boek (Theosofie) een beeld te geven van enige gebieden van de bovenzintuiglijke wereld. Wie zich slechts bepaalt tot de met de zintuigen waarneembare wereld zal dit beeld houden voor een onwerkelijke fantasie. Degene evenwel, die de weg wil zoeken waarlangs men verder komt, zal weldra leren begrijpen dat het menselijke leven alleen maar aan waarde en betekenis kan winnen door de blik te richten op een andere wereld. De mens wordt daardoor niet – zoals velen vrezen – van zijn “werkelijke” leven vervreemd, integendeel, daardoor leert hij om in dit leven stevig met beide benen op de grond te staan. Hij leert de oorzaken van het leven kennen, terwijl hij zonder deze kennis als een blinde rondtast door de gevolgen. Door het onderzoeken van het bovenzintuiglijke wint de zintuiglijke “werkelijkheid” aan betekenis. Daarom wordt men door deze kennis bruikbaarder, en niet minder bruikbaar, voor het leven. Slechts degene die de zin van het leven begrijpt, kan een waarlijk “praktisch” mens zijn. 

Bron: Rudolf Steiner – GA 9 – THEOSOPHIE – Einführung in  übersinnliche  Welterkenntnis und  Menschenbestimmung (blz. 2)

Uit de vijfde druk van THEOSOFIE (blz. 11-12). Vertaling H.G.J. de Leeuw

Scholen moeten de mensen weer iets leren dat waarde heeft

Scholen moeten de mensen weer iets leren dat waarde heeft. Tegenwoordig hecht men veel waarde aan de vaardigheden waarmee je machines kunt maken. Door de geesteswetenschap wordt hier niets tegen ingebracht, want dat heeft  zijn grote waarde; maar hoe men met mensen omgaat, wordt helemaal niet geleerd; er wordt een abstracte sociale wetenschap geleerd die men uitvindt omdat men de mensen niet kent. Die moet men eerst leren kennen, maar dan zoals wij dat hier doen. Helaas wordt wat ik u hier vertel niet geleerd. Denk aan uw eigen schooltijd! Waar wordt zoiets onderwezen? En dat is wat de mensen vandaag missen.

Wat de mens vandaag de dag leert, dat is alsof je stenen in zijn maag legt. Dat verdraagt hoogstens een gans, maar een mens niet. Als je stenen in de maag van de mens stopt, dan ruïneert hij zijn spijsverteringsstelsel. Als u de mensen leert wat tegenwoordig wordt geleerd, dan ruïneert u eigenlijk zijn hoofd. Nietwaar, als ik mijn arm niet gebruik, wordt hij zwak. Als ik mijn hoofd niet goed gebruik, wordt het hoofd zwak. Maar het hoofd heeft ook tijdens de kieming in het moederlichaam al sterrenkrachten ontvangen. Als u niets vertelt en het hoofd geen gedachten kan hebben van de sterren, dan blijft het zwak, net zoals de spieren wanneer je ze niet gebruikt.

Als je het kind niets bijbrengt over de wereld, dan moet het hoofd zwak blijven. En de schade van de huidige toestand is hoofdzakelijk veroorzaakt doordat mensen een zwak hoofd hebben en niets begrijpen van elkaar, gescheiden zijn in sociale klassen en helemaal niets begrijpen van elkaar. Het is hetzelfde alsof ik van mensen atleten wil maken, maar hun biceps heel zwak laat. Zo is het met mensen die ik wil vormen en ik hun hoofd zwak laat, zodat ze dan gewoon niet weten wat ze zouden moeten weten.

 Bron: Rudolf Steiner – GA 348 – Über Gesundheit und Krankheit – Dornach, 24 oktober 1922 (bladzijde 56)

De waarde en onwaarde van kennis

Al deze begrippen die men zich eigen maakt uit de geesteswetenschap, zou men zich niet moeten eigen maken als een gewoon weten. Ik zou willen zeggen, hoewel dat wat paradoxaal gesproken is: Kennis is in het algemeen niet bijzonder waardevol. Pas dat is waardevol, wat wij door die kennis worden. Dat geldt ook voor het onderwijs. Dat we het kind aardrijkskunde leren, heeft uiterlijk een zeker belang, maar eigenlijk geen betekenis voor de ziel.

Uiterlijk heeft het het belang dat het kind later, als het van Dornach, laten we zeggen, naar Zürich reizen wil, niet Zürich met Bern verwart en dergelijke. Uiterlijk heeft het dus ook een zeker belang dat men aardrijkskunde leert. Maar een innerlijk belang heeft het, wat uit de ziel wordt, doordat de ziel aardrijkskunde leert. Men wordt in de ziel zo dat men zich kan oriënteren in de wereld. Men maakt uit de diepten, uit de wortels van de ziel bepaalde geestelijke krachten los, en op de losmaking (Duits: Loslösung) van deze geestelijke krachten komt het aan.

Bron: Rudolf Steiner – GA 191 – Soziales Verständnis aus geisteswissenschaftlicher Erkenntnis – Dornach, 5 oktober 1919 (bladzijde 63)

Eerder geplaatst op 8 november 2017 (3 reacties)

P.S. Enigszins vreemd in dit citaat vind ik dat hij eerst zegt dat aardrijkskunde eigenlijk geen betekenis voor de ziel heeft. En dan verder: ‘Maar een innerlijk belang heeft het, wat uit de ziel wordt, doordat de ziel aardrijkskunde leert.’  Dus dan heeft het toch wel betekenis voor de ziel? 

Wat betekent een onware uitspraak voor het Ik?

We hebben in het leven op aarde maar één enkel menselijk wezensdeel, aan wiens ontwikkeling we werkelijk kunnen werken, dat is ons Ik. We kunnen op een bepaalde manier werken aan de ontwikkeling van ons Ik. Wat betekent het nu in geestelijke zin: werken aan de ontwikkeling van het Ik? 

Als we deze vraag willen beantwoorden, moet het ons duidelijk zijn wat er nodig is om aan het Ik te werken. Laten we aannemen dat iemand een ander aanvalt en tegen hem zegt: ‘Je bent een slecht mens’. Als dat niet waar is, dan heeft de betrokkene een onwaarheid gezegd. Wat betekent zo’n onware uitspraak voor het Ik? Ja, deze uitspraak van het Ik, die een onwaarheid is, betekent dat het Ik vanaf dat moment minder waardevol is geworden. 

Dat is de objectieve consequentie van de immoraliteit. Voordat we een onwaarheid hebben gezegd, zijn we meer waard dan nadat we de onwaarheid hebben uitgesproken. De waarde van het Ik wordt geringer voor alle ruimten en alle tijden, voor alle oneindigheid en alle eeuwigheid, als u het door een dergelijke zaak  geringer hebt gemaakt. (Duits: Und  messen  Sie  alle  Räume  und  alle  Zeiten  aus:  der  Wert Ihres  Ich  wird  geringer  für  alle  Räume  und  alle  Zeiten,  für  alle Unendlichkeit  und  alle  Ewigkeit,  wenn  Sie  ihn  durch  eine  solche Sache  geringer  gemacht  haben.) 

Nu staat ons echter één ding ter beschikking tijdens het leven tussen geboorte en dood. We kunnen hetgeen we hebben gedaan dat ons Ik minder waardevol heeft gemaakt altijd verbeteren als we onze leugens kunnen overwinnen. We kunnen aan de persoon die we gezegd hebben: ‘Je bent een slecht mens’,  bekennen: ‘Ik heb me vergist, wat ik zei is niet juist’, enzovoort. Dan hebben we de waarde van ons Ik hersteld, dan hebben we de schade die we aan ons Ik toegevoegd hebben weer gecompenseerd.

Bron: Rudolf Steiner – GA 140 – Okkulte  Untersuchungen über  das  Leben zwischen  Tod  und  neuer  Geburt – Hannover, 18 november 1912 (bladzijde 43-44)

Eerder geplaatst op 16 augustus 2020  (4 reacties)

Ik heb er altijd naar gestreefd alleen de feiten te laten spreken

U weet uit mijn voordrachten dat ik niet graag mijn meningen naar voren breng. De persoonlijke meningen van een individu hebben in principe eigenlijk weinig waarde. Ik heb er altijd naar gestreefd, ook op het gebied van de geesteswetenschap, louter de feiten voor zichzelf te laten spreken. Daarom wil ik ook nu geen theorieën die geworteld zijn in meningen naar voren brengen, maar de feiten laten spreken.

Bron: Rudolf Steiner –  GA 125 – Wege und Ziele des geistigen Menschen – München, 26 augustus 1910 (bladzijde 71)

Zie ook: Meningen zijn onbelangrijk

Eerder geplaatst op 10 november 2014  (3 reacties)