De meest solide eerste trede van alle geesteswetenschappelijke scholing

Er kan echter niet genoeg de nadruk op worden gelegd dat het voor de beschouwer van bovenzinnelijke gebieden noodzakelijk is, voordat hij zelf als waarnemer de geestelijke werelden wil naderen, zich een beeld ervan te verschaffen door de genoemde logica, en evenzeer doordat hij inziet hoe de zintuiglijk-openbare wereld in alle opzichten begrijpelijk wordt wanneer hij ervan uitgaat dat de mededelingen van de occulte wetenschap juist zijn. Alle ervaring van de bovenzinnelijke wereld blijft nu eenmaal een onzeker – ja zelfs gevaarlijk – rondtasten wanneer de beschreven voorbereiding wordt veronachtzaamd. Daarom worden in dit boek ook eerst de bovenzinnelijke feiten van de ontwikkeling van de aarde behandeld voordat over de weg tot bovenzinnelijk inzicht zelf gesproken wordt. 

Ook moet worden bedacht dat iemand die zich door zuiver nadenken oriënteert in wat het bovenzinnelijk inzicht te zeggen heeft, volstrekt niet in dezelfde positie verkeert als iemand die naar een verhaal luistert over een fysiek gebeuren dat hij niet zelf kan waarnemen. Want het zuivere denken is zelf al een bovenzinnelijke activiteit. Het kan als zintuiglijk denken niet uit zichzelf tot bovenzinnelijke gebeurtenissen leiden. Wanneer we echter dit denken op de bovenzinnelijke, vanuit de bovenzinnelijke waarneming vertelde gebeurtenissen toepassen, dan groeit het op eigen kracht naar de bovenzinnelijke wereld toe. En het is zelfs een van de beste wegen om tot eigen waarneming op bovenzinnelijk gebied te komen, als we over de mededelingen van het bovenzinnelijk onderzoek nadenken en daardoor de hogere wereld in groeien. Op deze manier daar binnenkomen gaat namelijk met de grootste helderheid gepaard. Vandaar ook dat een bepaalde richting in het geesteswetenschappelijk onderzoek dit denken als de meest solide eerste trede van alle geesteswetenschappelijke scholing beschouwt.

Bron: Rudolf Steiner – GA 13 – DIE GEHEIMWISSENSCHAFT IM UMRISS (bladzijde 143-144)

Nederlandstalige bron: De wetenschap van de geheimen der ziel / De kosmische ontwikkeling en de mens (blz. 96-97)

Vertaald door Wijnand Mees

Rudolf Steiner / Werken en voordrachten

© 1998 Stichting Rudolf Steiner Vertalingen

Tweede druk 2004 / Derde druk 2011 / Vierde druk 2019  

PS  Steiner zegt hier dat de zintuiglijk-openbare wereld in alle opzichten begrijpelijk wordt wanneer men ervan uitgaat dat de mededelingen van de occulte wetenschap juist zijn.

Ik zie wel in dat de mededelingen juist zijn, maar ik kan niet zeggen dat de wereld daardoor in alle opzichten begrijpelijk wordt. Als Iemand uit kan leggen wat er dan eigenlijk begrijpelijk wordt, dan graag. Zo veel mensen sterven onder de meest verschrikkelijke omstandigheden. Hongersnood, oorlogen, gaskamers, marteling, vreselijke ziekten enz. Dan kan men toch niet zeggen: Dat is hun karma. Ze hebben het zelf veroorzaakt. Dan beschuldigt men mensen die misschien wel totaal onschuldig zijn.

Zulke dingen lijken absurd

Degene die zegt, dat iemand onmogelijk zou kunnen toegeven dat het waar is wat de geestesonderzoeker beweert, zonder zelf een geestesonderzoeker te zijn, – wie dat zegt, die moet dan ook maar beweren dat niemand door welke gevolgtrekking dan ook zou kunnen bewijzen dat iemand een dief is, als hij niet zelf die diefstal gepleegd heeft. Zulke dingen lijken absurd, als men ze uitspreekt; maar voor een universele logica zijn ze des te juister.

Bron: Rudolf Steiner – GA 64 – Aus schicksaltragender Zeit – VIII – Was ist am Menschenwesen sterblich? – Berlijn, 26 februari 1915 (bladzijde 273)

Eerder geplaatst op 24 augustus 2017  (1 reactie)

Tekening door Emil Orlik

Zin voor realiteit

In onze tijd zou de zin voor realiteit niet zo sterk ontbreken, wanneer men tegenwoordig niet – hoewel men dit niet altijd toegeeft – op het standpunt zou staan, dat iets waar is, wanneer het geobserveerd en logisch is. Maar het logische alleen maakt de waarheid niet uit, de waarheid blijkt pas wanneer iets logisch is en in overeenstemming met de realiteit.

Wat dat betreft maakt men tegenwoordig iets ongelooflijks mee. Zo vind je bijvoorbeeld in de zeer intelligente en voor bepaalde zaken absoluut te waarderen relativiteitstheorie van Einstein plastische voorstellingen die eigenlijk zo zijn, dat je je in de grond van de zaak voortdurend gespleten, in de war voelt, wanneer je een juist gevoel voor de realiteit hebt. Alleen dit al, dat bij Einstein een horloge met de snelheid van het licht de wereldruimte invliegt en dan hetzelfde zou blijven. Dat zijn van die dingen; je hoeft je echter alleen maar af te vragen, hoe het is, wanneer het weer terugkomt; het zou niet alleen verpulverd zijn, maar nog veel meer. Er wordt iets geponeerd wat je goed uitdenken kan, wat logisch is. De relativiteitstheorie is zo logisch als mogelijk, maar bij vele toepassingen is ze niet in overeenstemming met de werkelijkheid. Dat deze dingen op de tijdgenoten zo’n indruk kunnen maken, komt omdat we de zin voor de realiteit op een bepaalde manier kwijt zijn.

Bron: Rudolf Steiner – GA 309 – Anthroposophische Pädagogik und ihre Voraussetzungen – Bern, 16 april 1924 (bladzijde 64)

Vertaling: Pieter Witvliet. Voor zijn vertaling van de gehele voordracht zie: VRIJESCHOOL – PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE ACHTERGRONDEN

Albert Einstein

Eerder geplaatst op 5 juni 2017  (4 reacties)

Spirituele ervaringen zonder gezond verstand zijn eigenlijk waardeloos (2 van 3)

Al zouden nog zo veel bovenzinnelijke ervaringen kunnen worden verkregen, maar de mensen zouden het versmaden om het gezonde mensenverstand op de juiste manier te gebruiken, dan zouden deze ervaringen voor de toekomst de mensheid helemaal niets baten. Integendeel, deze ervaringen zouden de mensheid aanzienlijk schaden. Want bruikbaar is een bovenzinnelijke ervaring pas dan, als ze is omgezet in de taal van het gezonde mensenverstand. 

En de echte kwaal van onze tijd is niet dat de mensen geen bovenzinnelijke ervaringen hebben. Bovenzinnelijke ervaringen zouden de mensen genoeg kunnen hebben, als ze die hebben wilden; die zijn er. Men gebruikt alleen het gezonde verstand niet om er toe  te komen. Wat vandaag de dag ontbreekt, dat is juist het gebruik van het gezonde mensenverstand. 

Het is natuurlijk ongemakkelijk om dit over een tijdperk en een generatie te moeten zeggen, dat zich juist bijzonder veel inbeeldt over het hanteren van dit gezonde verstand. Maar waarmee het in deze tijd het slechtste gesteld is, dat is niet de bovenzinnelijke ervaring; waarmee het in deze tijd het slechtste gesteld is, dat is de gezonde logica, dat is het werkelijk gezond denken, dat is bovenal ook de kracht van waarachtigheid.

Wordt vervolgd

Bron: Rudolf Steiner – GA 196 – Geistige und soziale Wandlungen in der Menschheitsentwickelung – Dornach, 18 januari 1920 (bladzijde 92)

 

Franziska Steiner-Blie, moeder van Rudolf

Eerder geplaatst op 2 maart 2016  (16 reacties)

Geesteswetenschap moet gebaseerd zijn op dezelfde basis als natuurwetenschap

We leven in het heden in een tijd waarin de menselijke ontwikkeling het noodzakelijk maakt dat de kennis van het geestelijke gebaseerd is op eenzelfde grondslag als dat van de kennis van de uiterlijke natuur drie of vier eeuwen geleden. Geesteswetenschap, zoals het hier bedoeld wordt, voelt zich doordrongen van de impuls om voor de geest en zijn kennis iets soortgelijks te doen, zoals persoonlijkheden als Copernicus, Galileo en Giordano Bruno in hun tijd deden voor de kennis van de uiterlijke natuur. Iedereen die zich door een dergelijke impuls doordrongen voelt, moet het feit onder ogen zien dat in onze tijd de hier bedoelde geestelijke wetenschap weerstanden en vijandigheid ervaart van dezelfde soort als de natuurwetenschappelijke kennis en manier van denken ervaren hebben, en dat deze geesteswetenschappelijke richting even langzaam en met evenveel moeilijkheden in het culturele leven opgenomen wordt als bij de andere, aan haar verwante richting het geval was. 

Om uit te voeren wat vanuit dit oogpunt te zeggen is, moet ik er echter van uitgaan dat de bronnen van onderzoek van het geestelijke leven liggen in een manier van activiteit van de menselijke geest die tegenwoordig nog in brede kringen onbekend of in ieder geval impopulair is. Wat helderziend onderzoek wordt genoemd, is zeer zeker de basis van de spirituele wetenschap waarover ik u vanavond wil spreken. 

Niet alleen doordat vooroordelen op vooroordelen worden te berde gebracht tegen wat helderziend onderzoek kan worden genoemd, brengt men dit helderziend onderzoek in diskrediet. Ze wordt ook in diskrediet gebracht door het feit dat het begrip, de idee van dit helderziende onderzoek veel wordt misbruikt. Daarom wil ik meteen opmerken dat ik beslist niet zal spreken vanuit het gezichtspunt van occulte kennis, zoals het tegenwoordig zo vaak door kwakzalvers wordt aangeprezen, maar over die helderziende, occulte kennis, waarmee ook een mens instemmen kan die vandaag de dag volledig op het standpunt van serieus wetenschappelijk onderzoek staat en die de resultaten van echte wetenschappelijke feiten tot de basis van zijn kennis maakt. 

Met betrekking tot de innerlijke logica, met betrekking tot de manier van denken, ligt de hier bedoelde geesteswetenschap geheel in de lijn van het natuurwetenschappelijke denken. Met betrekking tot het gebied, het veld waarop de geesteswetenschap berust, verschilt het wezenlijk van de natuurwetenschap, want natuurwetenschap heeft betrekking op het uiterlijke zintuiglijke leven, op de fysieke feiten van de omgeving. Geesteswetenschap ligt echter op het gebied dat noodzakelijkerwijs voor de natuurwetenschap verborgen moet blijven, op het gebied van geestelijke ervaringen en geestelijke wezens.

Bron: Rudolf Steiner – GA 154 – Wie  erwirbt  man  sich  Verständnis für  die  geistige  Welt? – Parijs, 26 mei 1914 (bladzijde 105-106)