Dit soort beleven is – zoals ik gisteren reeds zei – verbonden met ons gevoel dat er bovenmenselijke wezens aan deelnemen. Terwijl wij ons door die geestelijke tegenbeelden van onze belevenissen heen worstelen, is het alsof van boven voortdurend de sympathieën en antipathieën van de geestelijke wezens naar beneden druppelen. En bij dit herbeleven voelen wij, ten aanzien van alles wat wij op aarde uit ons zelf hebben volbracht – hetzij in gedachten, hetzij in gevoelens, hetzij in wils-impulsen, hetzij in daden – hoeveel het waard is voor het van de geest uit georiënteerde bestaan. In bittere smart beleven wij dan de schade die wij hebben aangericht. Wij beleven daarbij als een brandende dorst de hartstochten, die in onze ziel leefden. Die brandende dorst, die hartstochten duren voort, totdat wij de waardeloosheid voor de geestelijke wereld van het koesteren van hartstochten voldoende hebben beleefd en te boven zijn gekomen.
De ziel lijdt dorst, brandende dorst naar de dingen, die hij gewend is door fysieke handelingen te bevredigen. Die handelingen kan hij niet meer toepassen, wanneer hij het fysieke lichaam heeft afgelegd. Met de honger is het net zo. Een groot deel van dat teruggaan tijdens het leven na de dood, verstrijkt er mee, dat de mens er eerst in zijn geest en ziel aan moet wennen te leven zonder zijn fysieke lichaam. Hij lijdt dan ook voortdurend brandende dorst, in de eerste plaats naar wat slechts door het fysieke lichaam te bevredigen is.
Er bestaan beschrijvingen hoe dit beleefd wordt in een derde gedeelte van de duur van ons fysieke leven op aarde, beschrijvingen die dit afschilderen als een ware hel. En wanneer u zulke beschrijvingen leest, zoals die bijvoorbeeld in de theosofische literatuur worden gegeven, krijgt u vast en zeker kippenvel! Daarin wordt naar oosters gebruik over het Kamaloka gesproken. Nu, zó erg is het niet. Het is wèl zo dat het, wanneer u het direct vergelijkt met het aardse leven, iets zeer ongewoons is, omdat u terstond uw weg moet vinden in de geestelijke tegenbeelden en tegenwaarden van wat u op aarde hebt doorgemaakt. Zodat al wat op aarde tot het goede leven behoorde, nu bittere ontbering is. En het enige dat nu iets bevredigends geeft, is wat men op aarde als onbevredigend of als pijnlijk, smartelijk heeft ondergaan.
Wordt vervolgd
Bron: Rudolf Steiner – GA 234 – ANTHROPOSOPHIE/Eine Zusammenfassung nach einundzwanzig Jahren – Dornach, 10 februari 1924 (bladzijde 153-155)
Vertaling H. van Manen, overgenomen uit Grondslagen van de antroposofie (bladzijde 159-161)
Eerder geplaatst op 8 april 2018 (6 reacties)
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Dus hoe meer je moest lijden, hoe gelukzaliger het overlijden? Over-lijden. Het aardse lijden voorbij.
Het geestelijk lijden bestaat dus uit het ontberen van fysiek genot. En begrijp me niet verkeerd, fysiek genot is zo ongeveer alles wat je als fijn ervaart als je goed in je vel zit als mens.
Ik stel me voor dat je je tijdens die geboorte in de sferen over alles in je geleefde leven in een klap de waarde realiseert. Dat een gebeurtenis die je zelf in je aardse leven misschien vergeten was, in de sferen oplicht als belangrijk, en vice versa
Alsof alle vlekken en vervormingen uit je figuurlijke bril verdwijnen. Dat direct duidelijk wordt welke gedachten die je tijdens je leven had juist, of juist onjuist waren.
Maar ik ben ervan overtuigd dat het een soort reiniging is waarbij de pijn vergezeld wordt door bevrijding en geluk.
Euforie
Het geestelijk lijden daar kun je op aarde aan ontsnappen.
Het fysieke lijden daar kun je in de hemel aan ontsnappen.
Echter waar je ontsnapt daar ben je niet aanwezig.
Ik heb dit altijd een beetje lastig gevonden. Misschien is het te zwart wit maar voor mij klinkt het een beetje als de dominee en ook mijn grootouders van vroeger. Schuldig word je geboren en schuldig blijf je. Wat je ook doet.
Ik heb een goed leven. Altijd goede gezondheid gehad. Vriendelijke mensen in een vriendelijke wereld tegengekomen.
Ben niet rijk ofzo maar heb altijd genoeg gehad van alles. Natuurlijk ook mijn worstelingen en verdriet.
Dit klinkt voor mij wéér zoals die oude achtergelaten wereld van mijn grootouders en hun geloof.
Dit citaat klinkt voor mij wederom als: Alleen als je zwaar geleden hebt in het leven kun je de ‘hel’ overslaan.
En anders heb je gewoon dikke pech.
Ben je gelukkig terechtgekomen in dit leven? Dan zul je er hierna voor moeten boeten.
Is vast weer te zwart wit maar dit is nu eenmaal het gevoel dat ik krijg.
Waarom zegt hij dit soort dingen op deze manier? Het geeft nu niet direct een gevoel van vrijheid om te mogen zijn of worden wie je eigenlijk bent, maar meer als een onmogelijke opgaaf waarbij je bij voorbaat aan het kortste eind trekt. Als ik alle verhalen van mensen met nde (near death experience ) lees, en dat zijn er véél, dan komt daar een ander beeld uit naar voren.
Ik hou van Steiner om zijn genuanceerdheid en de manier waarop hij dingen kan verwoorden en de subtiliteit die er vaak met liefde en humor in zijn boeken verpakt zit.
Zijn waarachtigheid. Maar dit soort uitspraken begrijp ik gewoon niet.
Cornelia
Nee hij zegt niet dat je moet boeten.
Wat hij zegt interpreteer ik zelf zo: als je verbinding en liefde hebt gekend tijdens het leven, dan doet dat pijn om los te laten. Maar juist die pijn breekt een schaal, waardoor je echt kunt sterven, wetende dat liefde nooit zal verdwijnen.
Geloof mag nooit een machtsmiddel zijn, want dat pakt zo uit als jij nu beschrijft, in angst.
Wat hier in het citaat niet duidelijk nar voren komt is het volgende. De normale honger en dorst is noodzakelijk voor het lichaam. Deze honger en dorst is dan ook verdwenen met de dood van het lichaam. Maar de honger en dorst die alleen dient voor genot, maar niet noodzakelijk is voor het lichaam, die blijven na de dood bestaan. En daar lijdt men dus onder na de dood, maar niet onder de natuurlijke verlangens. Het komt er eigenlijk op neer dat alle verlangens die niet in dienst van de geest staan, daarvan moet men de bevrediging na de dood ontberen.
De grote vraag is echter: Welke verlangens staan in dienst van de geest en welke niet?
Nou, dat ligt er dus aan waar je ziel zich bevindt. In een fysiek lichaam of in de geest.
Waar je bent, bepaalt welke wetmatigheden er gelden.
Er zijn wel stukjes weggelaten in het citaat . Heb een stukje herlezen n het boek .
Fysiek genot en fysieke noodzakelijkheid zijn bepalend . Ik zie het hier eerder individueel en het komt erop neer aan dat elke persoon moet kunnen leren gewennen aan die nieuwe toestand in de geest , en dat impliceert een zekere grad van lijden zonder in het fysieke lichaam te zijn . dat is voor elkeen verschillend .
Om een extreem voorbeeld te geven : ik lust bijvoorbeeld geen dessert , maar een ander kan verslaafd zijn aan zoetigheden of lekkernijen . En dat zal een lijden geven na de dood , het leren afzien van dat fysieke genot .
Goed nader toegelicht, Ridzerd. Meen eens. Het boek ‘Grondslagen van de anthroposofie’ kwam zojuist bij mij binnen. Perfect timing 😇
👍
😊 Dank voor jullie reactie. En ja zo veel genuanceerder ligt het natuurlijk.
Heb nog steeds allergische reactie vanuit familiehistorie. Nou ja.
En ja Ridzerd wie weet wat uiteindelijk werkelijk en wezenlijk in dienst van de geest is.
Ik probeer zo eerlijk mogelijk naar mijn eigen motivaties en motieven te kijken, hetgeen niet altijd leuk maar wel leerzaam is. En verder hou ik van eten.
Ik eet meer dan strikt noodzakelijk.
En verder zijn er vast nog allerlei dingen waar ik aan hecht die me niet zo bewust zijn. Nou ja, soit. Ik merk het wel hoor.
Zo lang ik niemand zijn nek omdraai zal het misschien wel meevallen. Hoewel ik me zomaar voor kan stellen dat ik dat in ergens een vorig leven ook heus wel eens gedaan zal hebben misschien. Uiteindelijk zijn we hier om dingen te ervaren. En vast niet alleen maar het ‘positieve’. Dus alles is tijdelijk, zelfs het kamaloka blijkbaar.
Het is nu eenmaal wanneer ik die passage onder ogen krijg mijn eerste gevoelsreactie. Ik vroeg me af hoe anderen hier naar kijken .
Groetjes en goede dag.
Wat voor eten hou je van, Cornelia? Ik hou ook wel van eten Maar het zijn vrijwel allemaal ongezonde lekkernijen, zoals zoete koekjes, worst, chips, kaas enz. Ik probeer me dat overigens zoveel mogelijk te ontzeggen om gezondheidsredenen. Maar ook omdat ik de laatste tijd een beetje een buikje krijg hoewel ik altijd mager was.
Sommige dingen kun je ook nu al in praktijk brengen daar hoef je niet mee te wachten tot je naar huis bent gegaan.
Ik drink b.v. geen alcohol meer.. Maar ik heb wel 10 jaar rondgelopen in een Microbrouwerij. Mezelf de alcohol ontzeggen ging me redelijk goed af. Maar als het warm weer is en ik zit op een terras en bij de buren een biertje staat waarvan ik weet hoe het smaakt voelde ik wel verleiding in me op komen.
Met die verleiding in mezelf ben ik in gesprek gegaan, en sinds dien heb ik er geen moeite meer mee als er bij een ander een biertje op de tafel staat… De verleiding is er nauwelijks..
Haike, ik heb het geluk dat alcohol nooit een verleiding voor mij was. Bier en wijn vind ik niet lekker. Ik dronk vroeger nog wel eens citroenbrandewijn of Beerenburg. Ik kon het wel drinken, maar ik kan het missen als kiespijn.
Dat vind ik een goed idee Haike. Het in gesprek gaan met je lichaam of je neigingen werkt voor mij altijd wonderlijk inderdaad. Ik had het niet zo gauw bedacht.
Heb nog steeds niet écht het gevoel dat ik het wil. Dat is het probleem. Ik eet gezond Ridzerd. Al 45 jaar vega hetgeen geen moeite kost. Ben geen groot alcoholgebruiker want na 2 glazen ben ik misselijk en heb de hoofdpijn er ook niet voor over. Maar ik snaai de hele dag. Zoet. Koekjes chocola maar ook stukken kaas of chips met grote berg mayonaise .
Maar niet allemaal op 1 dag hoor 😁
Nou ja weet je ik denk toch dat dit soort dingen daar boven misschien best snel afgeleerd zijn. Want hoe vreselijk is het nou eigenlijk om het te laten. We zouden dat als het moet toch best kunnen verdragen? Het punt is dat het nog niet hoeft . En dan wel de motivatie opbrengen daar moet dan voor mij een reden voor zijn die zwaar genoeg weegt.
En samen met mijn struisvogeltje heb ik die nog steeds niet zwaar genoeg.
Nou,.. als je het niet wil, dan ga je toch juist met dat gevoel in gesprek? 😇🙃😄
😅 ja ja. Tja. Ik ga het overleggen. 😊
Ik lees dit met een grote grijns op mijn gezicht…. Ik heb wel lol… Ik hoop dat het overleg met God resultaten oplevert… 🤔🙃
Knap, Cornelia, dat je al 45 jaar vegetariër bent. Ik kan het niet. Ik ontzeg me alle vleeswaren, behalve bij het warm eten eet ik nog wel wat vlees of kip of vis. Meestal niet meer dan ongeveer 70 gram.
Cornelia, heb je dan geen last dat je dik wordt van het snaaien? Want je hoort vaak mensen zeggen: Ik hoef maar een klein beetje lekkers te eten en ik kom al weer kilo’s aan.
Ridzerd, misschien is jouw ontzegging binnen jouw ontwikkeling wel een grotere stap dan mijn vegetarisme.
Ik vond de meeste vleesjes niet eens lekker. Dus was niet zo’n overwinning .
Je kunt dat soort dingen eigenlijk niet vergelijken. Het is voor ieder individueel
de innerlijke kracht die we ontwikkelen. Aan wat voor onderwerp dan ook. Dat geloof ik. Ik heb ook niet het voornemen om heiliger dan de paus te zijn. Want dan kom ik voor mijn eigen gevoel weer te dicht bij de ‘rigide’ regels van mijn voorouders. En wat er ook in mijn leven gebeurt, mijn keuzevrijheid gaat boven alles. Dat is iets anders dan dat mijn eigenbelang voor alles gaat hè. Ook al kies ik voor iets waarvan ik weet dat iets anders beter zou zijn (misschien) dan nog.
Voor mij gaat het om bewustwording boven volmaakt de ‘regels’ volgen.
En als ik straks ‘boven’ kom dan merk ik het verder wel hoor.
Nee ik hou het wel in de gaten ridzerd.
Maar als ik een paar keer in de week met mijn kleinkinderen rondren en verstoppertje speel enzo dan houdt dat zich in evenwicht. Wil best een paar kilootjes kwijt maar niet graag genoeg om écht moeilijk te gaan doen.
Als ik al die berichten lees lijkt het wel of ik weer een déjà vu van de biechtstoel krijg. Drie keer gelogen, grote mond tegen mijn moeder enz enz….Ik heb het gevoel dat we niet verder komen met verboden. Wat zei meneer Steiner ook nog….iets van…. als we verder komen in onze ontwikkeling, heeft men geen trek meer in vlees of ? …Ik weet niet hoe hij het omschreven heeft maar ikzelf zal nooit neigen naar ascetisme.
Maar volgens mij zegt hij ook niet dat je kluizenaar moet worden of zoiets…
Hij beschrijft hier een aantal fenomenen die je tegen gaat komen. Niet hoe jij moet leven, of hoe je dat kan voorkomen, of wat je moet doen om het te voorkomen.. Hij geeft nergens aan dat wij mensen het slecht doen, en dat dat nog wel een graadje beter kan…
Soms zijn zijn uitspraken hel en verdoemenis! Ik neem aan dat ene Rudolf Steiner weet, hoe een en ander gelezen wordt. Mij stoot het af!
Leonie, ik ervaar zijn uitspraken helemaal niet als hel en verdoemenis. Ook in dit citaat niet, waarin hij zegt: Er bestaan beschrijvingen hoe dit beleefd wordt in een derde gedeelte van de duur van ons fysieke leven op aarde, beschrijvingen die dit afschilderen als een ware hel. En wanneer u zulke beschrijvingen leest, zoals die bijvoorbeeld in de theosofische literatuur worden gegeven, krijgt u vast en zeker kippenvel! Daarin wordt naar oosters gebruik over het Kamaloka gesproken. Nu, zó erg is het niet. Het is wèl zo dat het, wanneer u het direct vergelijkt met het aardse leven, iets zeer ongewoons is, omdat u terstond uw weg moet vinden in de geestelijke tegenbeelden en tegenwaarden van wat u op aarde hebt doorgemaakt.