U weet, we beginnen niet op dezelfde wijze met het leren van lezen en schrijven zoals dat tegenwoordig meestal gebeurt. Als we beginnen met het leren schrijven, ontwikkelen we de vormen van letters, die anders vreemd zijn voor het kind, vanuit een soort kunstzinnige activiteit, een kunstzinnig gevoel voor vorm, waar het kind zich met innerlijk welgevallen op richt. Onze kinderen komen daardoor er wat later toe om te leren schrijven en lezen, omdat, als men rekening houdt met de natuur van het kind, het lezen na het schrijven komen moet.
Nu keren degenen die aan de oude opvattingen gewend zijn, zich hier tegen en zeggen: De kinderen leren daar veel later lezen en schrijven dan op andere scholen.
– Waarom leert het kind op andere scholen eerder lezen en schrijven? Omdat men niet weet welke leeftijd goed is voor het leren lezen en schrijven. Eerst leggen we ons de vraag voor of het wel gerechtvaardigd is om te verlangen dat het kind al in het achtste jaar met een bepaalde vaardigheid moet kunnen lezen en schrijven.
Wordt vervolgd
Bron: Rudolf Steiner – GA 298 – Rudolf Steiner in der Waldorfschule / Vorträge und Ansprachen für die Kinder, Eltern und Lehrer in der Waldorfschule Stuttgart 1919-1924 – Stuttgart, 9 mei 1922 (bladzijde 129)
Eerder geplaatst op 22 september 2019
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Hier vind je de meeste opmerkingen die Steiner in de pedagogische voordrachten over schrijven en lezen maakte.
Hier voorbeelden van hoe letters uit beelden kunnen ontstaan.
Mooie aanvulling. Dank je.
er staat:
[1] onze huidige lettervormen zijn ontstaan in het verleden; de vormen staan niet meer in verband met hun oorsprong; voor kinderen zijn het (wezens-)vreemde tekens.
ik ben het hier niet mee eens
De vormen staan wel in verband met hun oorsprong, anders zouden ze niet meer bestaan.
Ze veranderen mee met de tijd, maar hebben een eigen wezen dat even oud is als wij.
Steiner zei:
De vormen van de letters die zijn ontstaan, de verbinding van de lettervormen onderling, dat alles berust op conventie.
GA 294/8
Steiner: De mensheid had eerst een beeldschrift dat helemaal concreet voortgekomen is uit de uiterlijke werkelijkheid en dat dan een verandering heeft doorgemaakt tot in ons lettertekenschrift dat volledig abstract geworden is.
GA 304/152
Die beleefbare werkelijkheid bestaat niet meer. De M was ooit het beeld van de mond en betekende dan nog meer, bijv. spreken. Nu zijn het wat streepjes: dat is de volledige abstractheid,(die door de schrijfwijze van het toetsenbord nog abstracter zijn geworden als puntjes). Dat zijn a.h.w. de ‘sintels’ en Steiner wilde voor het kind vooraf het vuur; eerst het brood en dan de stenen. Vanuit de fantasie en de beweging: het voedsel voor het etherlijf.
Ik hoor graag het vervolg. Ik denk dat het belangrijk is dat kinderen via de wil ( schrijven) en beelden leren lezen en schrijven. Hoe is dat als het via het hoofd gaat en het kind heel snel leert lezen, zonder de tijd te hebben zich letters echt ei gen te maken. Dat het kind doordrongen is door beeld en echt in de ziel geraakt wordt. Wat betekend dat voor de rest van je leven? Ik denk dat het belangrijk is ons hier druk over te maken.
Ik leerde lezen voordat ik naar school ging! Mijn zusje las me voor en wees met haar vinger de tekst bij, waardoor ik als vanzelf wat er stond ging begrijpen. Dat ging best snel! Zo leerde ik ook de verschillende letters, en toen ik dus naar de 1e klas ging kon ik lezen en enigszins schrijven.
Dus ik begrijp deze tekst van Steiner niet!
Maar kon je wel in het verhaal ‘verdwijnen’ dan?
Ik bedoel, zijn er ook verhalen aan je verteld zonder die vinger?
Ja natuurlijk zijn er ‘zonder die vinger’ verhalen aan mij verteld en hebben mijn ouders voorgelezen zonder dat ze met hun vinger bijwezen. En ik kon het voorleesverhaal van mijn zusje best begrijpen, bijvoorbeeld uit het boek ‘Kees de tuinkabouter’
alles had iets magisch toen ik nog niet kon lezen, ik herinner me dat nog.
Daarna werd het leven ‘harder’, of in elk geval ernstiger ofzo. Je moest steeds iets kunnen, dat werd het belangrijkste.
continue die beoordeling en meetlat, je kweekt er egoisten mee
Het hangt ervan af of het onder dwang,bijv de school gebeurt of niet , er te vroeg mee beginnen is niet goed voor de latere lichamelijke en geestelijke gezondheid volgens Steiner . Er zijn ook laatbloeiers , en die scoren goed als ze het op eigen ritme doen , en niet zols de school het zou willen . De meest wijze kinderen zijn diegenen die thuisonderwijs gevolgd hebben op eigen ritme , volgens ik rees vaak gelezen en gehoord heb .
op de vrije school doen ze het wel goed.
Toch heb ik daar ook veel ouders gezien die maar wat graag pronken met de talenten van hun kind (eren).
Ik heb eens op het plein een vrijschooljuf tegen iemand over een lagere schoolkind horen zeggen: Maar hij kan echt helemaal niks.
Dat vond ik wat verwarrend.
Ik denk dat in een rotschool vallen en met rotleraren ook wel met karma te maken heeft .
hoezo rot-school?
Ik bedoel daarmee het soort school en de leraren in die scholen . Ik heb helaas twee rot scholen gekend , was de gemeenteschool en daarna ook een staatsschool dat noemde eerst een atheneum voor jongens of lyceum voor meisjes . Dan werd het gemengd .De vrije basisscholen in België ook wel colleges genaamd waren toen degelijker .
De methodes die Steiner aangeeft om kinderen iets te leren, staan alle in het licht van: leerstof = ontwikkelingsstof. Hij wil bij de kinderen die naar school komen, willen, voelen en denken ontwikkelen. Hij wil uitgaan van het leven: fantasie en beweging in de klas. Het is op school, dus is er een methode. Ik zie jouw omstandigheid als iets anders: er is geen leersituatie gecreëerd. Die is ontstaan door knus bij je zusje te zitten. Het kan haast niet anders: dat móet wel weldadig zijn voor het etherlijf.