Vóór alles vereist opvoeden en lesgeven zelfkennis van de leraar. Hij mag bijvoorbeeld niet zo willen opvoeden dat hij tegen een kind, dat inktvlekken op het vel papier op de schoolbank heeft gemaakt omdat hij ongeduldig of boos is geworden over iets, schreeuwt: Je mag niet boos worden! Boos worden is een eigenschap die een goed mens niet mag hebben! Een mens moet niet boos worden, maar alles in rust verdragen! Als je nog een keer boos wordt, dan gooi ik de inktpot naar je kop!
Ja, als op deze manier wordt opgevoed, zoals heel vaak het geval is, zal er heel weinig worden bereikt. De leraar moet zichzelf altijd in de hand hebben; Bovenal mag hij nooit in de fouten vervallen die hij bij zijn scholieren bekritiseert. Maar dan moet men wel weten hoe het onbewuste van het kind werkt. Wat een mens heeft als bewust verstand, gemoed en wil, is slechts een deel van het leven van de ziel; in het onbewuste van het kind werkt het astrale lichaam met zijn enorme knapheid en vernuft.
Bron: Rudolf Steiner – GA 311 – Die Kunst des Erziehens aus dem Erfassen der Menschenwesenheit – Torquay, 14 augustus 1924 (blz. 60)
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Gisteren in de bouwmarkt kwam een man een product huren, ik vroeg aan de heer of hij schade afkoop wilde (kleine verzekering). Zijn opmerking was nijdig “Werk jij hier voor het eerst ofzo, ik kom hier al jaren natuurlijk wil ik dat niet’. Toch vliegt dan de opmerking bij mij verkeerd en kaats ik de bal terug door aan te geven dat meneer niet zo bijdehand moet dóen , Je weet niet eens het verschil tussen een grondboor en een grondfrees. Gewoon ja of nee is genoeg. Ik merk dan in mijn gemoedstoestand dat ik direct verander. Achteraf denk ik dan. Ik had mij niet zo moeten laten meeslepen. Creëer er niks mee. Maar om in de situatie er direct boven te staan, vind ik nog best lastig. Helemaal als je persoonlijk wordt aangevallen (ook al is het natuurlijk zijn zwakte)
Kees,
Ik herken dat heel sterk, zelf werk ik in een tweedehands boekenzaak met een specialisatie in filosofie. Die boeken worden dus ook gejat. Als we dan op vrijdag met de collega’s op het Amsterdamse spui staan, komt een van die collega’s naar onze kraam toeaandelen en zegt ik heb nog wat mooie filosofieboeken voor jullie… Dat waren dus onze gestolen filosofie boeken die we terug konden kopen…. de boeknummers die we ze mee hadden gegeven stonden er allemaal nog in.
Lang verhaal kort: Camera in de winkel opgehangen en een tekst dat tassen achtergelaten moeten worden bij de kassa voor je verder de winkel in mg lopen.
Dus er stuift een klant naar binnen loopt door, met tas waarop ik zeg dat hij die moet afgeven..
Oh Vertrouw je me niet? Waarop het bij mij ook al een beetje begint borrelen, nee zei ik dat is beleid. Hij loopt terug terwijl hij echt te keer gaat; dit kan niet, je hebt totaal geen fatsoen en ergere uitspraken. Waarop ik met een uiterste innerlijke, krachtsinspanning tegen hem zeg; ik kan je de ware reden wel uitleggen (zie verhaal hierboven) Nee zegt hij; laat maar, dit is de eerste en de laatste keer dat ik hier binnenkom, en wil weer de winkel verder in gaan met achterlaten van zijn tas bij mij.
Waarop ik ontplof,en zeg: nou dan kun je beter nu weer je tas pakken en de winkel verlaten, en dat moest ik nog een keer nadrukkelijk herhalen ondertussen bleef hij maar schelden ik heb hem verder een prettige dag gewenst, en nooit meer terug gezien.
Maar ik had dus hetzelfde als jij: ik was niet helemaal in staat mijn hoofd koel te houden en boos op mezelf dat het niet gelukt is. Maar aan de andere kant denk ik ook ik hoop dat er nog een keer een dergelijke situatie zich voordoet zodat ik de kans krijg te oefenen om mijn hoofd wel koel te houden..
Ik denk dat het heel menselijk is als het in eerste instantie niet lukt, lopen heb ik destijds ook niet in een week geleerd en er was niemand die me dat kwalijk nam. Ik heb diep respect voor de leraar en dat betreft niet alleen vrije schoolleraren die dat voor elkaar krijgen, zie ook de Volkkrant van gisteren.
Bij ons overigens op de Geert Groote school was er ook een leraar die het niet kon, die maakt een meisje uit voor Viswijf. Maar dat heeft-ie wel geweten want zij diende een klacht tegen hem in.
De gehele GA 311 heb ik op mijn blog vertaald
In een opvoedkunderubriek stond het relaas van een 8-jarig meisje dat boos was op haar juf. Moeder: ‘Waarom ben je boos?’ Meisje: ‘Juf schreeuwde tegen mij.’ Moeder: ‘Wat schreeuwde ze dan?’ Meisje: ‘Dat ik niet zo moest schreeuwen’.
Leuke anekdote, Pieter.
Toen ik dit stukje vertaalde, kwam het mij al bekend voor en vermoedde ik al dat jij de gehele GA 311 al vertaald hebt. Ik was echter al bezig met vertalen, daarom ben ik er maar niet naar gaan zoeken.
Wat voor mij alleen maar interessanter is, want je vertaalt net weer anders dan ik en ik zie wel een paar dingen die ik dank zij jou dan weer kan verbeteren.
Oh, dat valt mee, Pieter. Ik had niet gedacht dat ik jou soms wel kon verbeteren. Ik ben nota bene na het tweede jaar van de ulo afgegaan, omdat ik niet goed was in Duits en Algebra. Ik kreeg toen in de vakantie een taak voor Duits en Algebra. Daar had ik geen zin in, daarom ben ik er toen af gegaan. Ik denk dat ik toen nog niet aan die vakken toe was. Want later heb ik mijn dochter wel eens geholpen met wiskunde van de Havo. Toen gingen haar resultaten voor wiskunde heel goed vooruit. Ik las dan in de morgen haar lessen en ’s middags legde ik het uit.
Heel begrijpelijk, Kees. De klant is koning zegt men altijd, maar als er zulke nare opmerkingen worden gemaakt, kan ik me wel voorstellen dat je uit je slof schiet. Die klant mag blij zijn dat je hem niet een schop onder de kont heb gegeven. 😀
Over reacties op vervelende opmerkingen van anderen – ik realiseerde me als jongen al dat vervelende of agressieve opmerkingen uit diegene komen die ze maakt en dus bij diegene horen en niet zozeer bij mij. Dus het zegt veel over degene die ze maakt en je kunt gewoon je schouders ophalen en het negeren, of terugkijken op je eigen gedrag en je dan realiseren dat het anders had gekund; en dat kun je dan eventueel op een rustige manier – want dat hoort bij jou – terugzeggen.
Dan ben je blijkbaar al een stuk verder gevorderd dan ik…
Zo gaat het soms
Grappig.😀
Moest hier toch wel even om lachen, knap in elkaar gezet. Het is erg herkenbaar. Helpen met schoolwerk van kinderen is een mooie oefening in zelfbeheersing.
Steiner zelf nam zijn leerlingen heel serieus.
Rudolf Grosse die als leerling op de eerste Vrije School in Stuttgart zat, en later bestuurslid of zelfs voorzitter van de vereniging was, beschrijft in zijn boek Erlebte Pädagogik dat hij als (ik meen) 11e klasser samen met wat klasgenoten naar Steiner gaat, waarop die vraagt wat ze willen. Het antwoord is dan dat Grosse en klasgenoten van mening zijn dat een bepaalde leraar niet goed of te weinig functioneert. Steiner geeft te kennen er naar te kijken, en komt na een tijd terug bij de leerlingen en zegt tegen ze dat gelijk hebben en dat hij de betreffende docent heeft ontslagen..
Opmerkelijk. Ik had dit niet eerder gehoord.
Steiners pedagogische inzichten zijn fenomenaal. Goed dat je GA 311 helemaal vertaald hebt, Pieter. Interessante commentaren trouwens onder dit steinercitaat.
Mijn persoonlijke noot: het kan ook zijn dat je juist wordt geselecteerd op je temperament en karakter voor ordehandhaving en veiligheid en daarbij is zelfbeheersing (en wellevendheid) evenzeer een groot goed…