Men kan tegenwoordig in de oude, traditionele zin een religieus en vroom mens zijn, maar men leeft niettemin toch, dankzij (Duits: schon dank) de bestaande literatuur, van kranten tot boeken, en door het overige publieke leven, geheel in de geest van de moderne wetenschap. Daardoor kon het ook niet uitblijven dat, hoe sterk de vraag zich ook voordoet om het geloof te scheiden van de wetenschappelijke kennis, deze wetenschappelijke kennis op alle mogelijke gebieden optreedt als kritiek op het geloof, dat ze tot ontbinding en afvalligheid van dit geloven in talrijke mensen tegenwoordig al werkt en werken zal, als niet op deze gebieden een volledige ommekeer in geestelijke zin plaatsvindt.
Bron: Rudolf Steiner – GA 82 – Damit der Mensch ganz Mensch werde – Den Haag, 7 april 1922 (bladzijde 27)
Eerder geplaatst op 1 november 2016
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Vrijzinnig met geloof en geloofsvormen omgaan kan door orthodoxen of fundamentalisten al gauw worden gezien als afvalligheid of aanzetten tot afvalligheid. Dat was een thema in het boek De verstotene, geschreven door Naima El Bezaz, Ridzerd? Zie: ‘Ik ben voorzichtig, maar niet als ik schrijf’ (De Groene Amsterdammer, 24 november 2006).
John, ja, de hoofdpersoon Mina wordt door de ouders mishandeld en het huis uit gezet omdat ze kritiek heeft op de Islam. Verder raakt ze ook nog in verwachting van een Joodse man, maar die wil verder niets met haar te maken hebben. Het thema van het boek is dus verstoting. Ze wordt op haar werk meen ik ook de laan uitgestuurd, maar eerlijk gezegd ben ik het meeste weer vergeten. Ik heb het boek met grote interesse gelezen, maar ik onthoud altijd maar weinig. Ik herinner mij dat ik lang geleden De Buddenbrooks van Thomas Mann heb gelezen, zelfs jaren later nog een keer. Ik vond het een prachtboek, maar als je nu zou vragen: ‘Waar gaat dat boek over?’ Dan kom ik niet verder dan: ‘Over de ondergang van een welgestelde Duitse koopmansfamilie.’
De gevoelslading die je bij het lezen van de boeken had, staat je nog altijd bij en dat is zeker belangrijk; echte verrijking. Thomas Mann (1875-1955) was een goed schrijver, maar ja… ik lijk een verstokte non-fictie lezer. Misschien kan ik ooit een keer tijd vinden om zijn roman Doctor Faustus (1947) te lezen.
Het steinercitaat: scherpzinnige observatie en vaststelling trouwens van Steiner.