We hebben in het leven op aarde maar één enkel menselijk wezensdeel, aan wiens ontwikkeling we werkelijk kunnen werken, dat is ons Ik. We kunnen op een bepaalde manier werken aan de ontwikkeling van ons Ik. Wat betekent het nu in geestelijke zin: werken aan de ontwikkeling van het Ik?
Als we deze vraag willen beantwoorden, moet het ons duidelijk zijn wat er nodig is om aan het Ik te werken. Laten we aannemen dat iemand een ander aanvalt en tegen hem zegt: ‘Je bent een slecht mens’. Als dat niet waar is, dan heeft de betrokkene een onwaarheid gezegd. Wat betekent zo’n onware uitspraak voor het Ik? Ja, deze uitspraak van het Ik, die een onwaarheid is, betekent dat het Ik vanaf dat moment minder waardevol is geworden.
Dat is de objectieve consequentie van de immoraliteit. Voordat we een onwaarheid hebben gezegd, zijn we meer waard dan nadat we de onwaarheid hebben uitgesproken. De waarde van het Ik wordt geringer voor alle ruimten en alle tijden, voor alle oneindigheid en alle eeuwigheid, als u het door een dergelijke zaak geringer hebt gemaakt. (Duits: Und messen Sie alle Räume und alle Zeiten aus: der Wert Ihres Ich wird geringer für alle Räume und alle Zeiten, für alle Unendlichkeit und alle Ewigkeit, wenn Sie ihn durch eine solche Sache geringer gemacht haben.)
Nu staat ons echter één ding ter beschikking tijdens het leven tussen geboorte en dood. We kunnen hetgeen we hebben gedaan dat ons Ik minder waardevol heeft gemaakt altijd verbeteren als we onze leugens kunnen overwinnen. We kunnen aan de persoon die we gezegd hebben: ‘Je bent een slecht mens’, bekennen: ‘Ik heb me vergist, wat ik zei is niet juist’, enzovoort. Dan hebben we de waarde van ons Ik hersteld, dan hebben we de schade die we aan ons Ik toegevoegd hebben weer gecompenseerd.
Bron: Rudolf Steiner – GA 140 – Okkulte Untersuchungen über das Leben zwischen Tod und neuer Geburt – Hannover, 18 november 1912 (bladzijde 43-44)
Ja zo kunnen mensen ten opzichte van elkaar over en weer verantwoording nemen en verantwoording afleggen. Doet me denken aan een oude spreuk van me.
Oprecht
Eerst wanneer is uitgeraasd (uitgewoed)
de storm van het eigen gelijk
over de vlakte van het eigen gebrek,
zal een ik geboren zijn
dat niet over de ander heenkijkt.
Over waarheid en onwaarheid en een mogelijk vervallen in leugenachtigheid, bewust al dan niet bewust, gaat de volgende video-blog van Mieke Mosmuller: De waarheid van alledag (Filosofisch Reflectie Blog van Mieke Mosmuller, 13 augustus 2020).
Iemand die onrecht begaat ter verantwoording roepen en terecht verantwoordelijk stellen, in plaats van louter overgaan tot wraakacties met oog om oog, tand en om tand, getuigt evenzeer van ik-werking en ik-moraliteit.
Mooi!
En dat is nu een blijk en uitdrukking van echt zelfrespect.