Dat is het ontzaglijk belangrijke bij de morele opvoeding: Als we de kinderen kant en klare geboden bijbrengen, die al begrippen zijn, dan vergen we van hen de moraal in ideeënvorm op te nemen, en dan komt de antipathie; tegen morele geboden, die abstract zijn geformuleerd, verzet het innerlijk organisme van de mens zich, komt het in opstand.
Als ik het kind beweeg om zelf eerst uit het leven, uit het gemoed, uit het voorbeeld, uit alle dingen het morele gevoel te formuleren, en het dan tot onderscheiding laat komen, zodat het kind zelf de geboden vormt, zichzelf autonoom, in vrijheid de zedelijke geboden vormt, dan breng ik het in een activiteit die zijn hele persoon vereist. Met morele geboden maak ik echter de kinderen de moraal tegen, en dat speelt een rol van enorme betekenis in ons tegenwoordige sociale leven. Men heeft er geen flauw idee van hoezeer de mensheid een grondige afkeer heeft gekregen van de prachtigste, edelste morele impulsen, omdat die via het intellect zijn gegeven in de vorm van geboden en intellectualistische ideeën.
Bron: Rudolf Steiner – GA 305 –Die geistig-seelischen Grundkräfte der Erziehungskunst – Oxford, 25 augustus 1922 (bladzijde 173-174)
Eerder geplaatst op 26 september 2015 (4 reacties)
Het intellect werkt effectief bij constructieve karweitjes als boekhouden of bruggenbouwen enzovoorts, maar schiet in de subtiele kwesties van het hart schromelijk tekort, zou je dat zo- zij het tamelijk summier- kunnen formuleren? Ik probeer voor mezelf deze pedagogische kost in simpele termen te vatten…
Een vergelijkbaar ding bij de kwestie van leren rekenen iets eerder: Steiner schijnt in gehelen te denken zonder alles in details uit te willen pluizen: eerst heb je instinctief een gevoel voor het geheel van twee plus twee is vier- bij wijze van spreken, dan volgen de vervelende details vanzelf in het totale proces van deze eerst zo lastige legpuzzel. Voor alle duidelijkheid was ik zelf op de lagere school niet zo sterk in rekenen en ging liever tekenen. Mijn vader merkte ooit eens op, dat ik achteraf beter geschikt was voor de Vrije School!