De geestelijke onderzoeker vraagt bij het denken niet alleen of het logisch is, maar of het ook in overeenstemming met de werkelijkheid is. Dat is voor hem het doorslaggevende om een gedachte aan te nemen of niet. Hij neemt een idee pas dan aan, als dit idee in overeenstemming met de werkelijkheid is.
Bron: Rudolf Steiner – GA 324a – Die vierte Dimension – Dornach, 7 april 1921 (bladzijde 202)
Eerder geplaatst op 15 maart 2014
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Obvious? Perfectly clear? Dit mag evident lijken, maar in het dagelijks leven en zelfs ook bij wetenschappelijke bedrijvigheid wordt met de werkelijkheid, werkelijkheden, feiten des levens, toch nogal eens de hand gelicht.
Steiner waardeerde de filosofische inspanningen van Franz Brentano (1838 – 1917). Onder andere voor een correspondentiebeginsel (oordeel ↔ werkelijkheid) welke Brentano in zijn filosofiscverderehe en psychologische concepten weefde, brak Steiner een lans.
In het verdere verloop van de 20e eeuw won een daaraan verwante correspondentietheorie (Wikipedia) breder veld, mede als reactie op een coherentietheorie (Wikipedia), waarbinnen en waarmee werkelijkheden nogal eens werden (en worden) veronachtzaamd.
Tekstcorrectie, zinsdeel van laatste zin van de tweede alinea:
“[…] welke Brentano in zijn filosofische en psychologische concepten weefde, brak Steiner een lans.“
Een vertaling van Brentano’s basiswerk Psychologie vom empirischen Standpunkte verscheen het Westen pas in 1973: Psychology from an Standpoint
In de ogen van Steiner was Brentano een voorbeeldig logisch denker, doch bleef hij per saldo toch teveel in zijn eigen gedachteweefsels steken, ondanks de tendens bij Brentano naar een correspondentiebeginsel (oordeel ↔ werkelijkheid), een tendens welke in het bijzonder tot uitdrukking kwam met de introductie van het kardinale begrip (term) intentionaliteit als basisconcept in zijn ‘psychologie van de handeling’, een psychologische stroming die in het Duits wordt aangeduid als Aktpsychologie (Anthrowiki), welke door Steiner zeker ook werd gewaardeerd.
Hieronder een instructief Youtube filmpje over zekere in- en outs en aanhoudende impact van Brentano’s zieleleer, psychologie, in het post Steiner tijdperk. Post Steiner tijdperk…, zo’n uitdrukking kan alleen ontstaan in het hoofd van een antroposoof zou je denken. Zie het maar als een knipoog.
Eratum:
De correcte titel van het naar het Engels vertaalde basiswerk van Brentano is natuurlijk: Psychology from an Empirical Standpoint. Nogal essentieel nietwaar, psychologie als ervaringsleer (empirie)…
In dit kader is lezen en bestuderen van Steiners voordrachtenreeks Psychosofie – De dynamiek van de ziel alleszins de moeite waard. In de vierde voordracht van deze cyclus behandelt Steiner naast Goethe en Hegel (als tegengestelde naturen), de psychologie van Brentano.
Ik vraag me af wat Steiner een geestelijke onderzoeker noemt? Als ik dit citaat lees gaat het om gedachtes die Steiner niet zelf heeft beleefd, maar om gedachtes die via het geschreven woord tot hem gekomen zijn! Als dat zo is kan Steiner deze, volgens mij, met geen mogelijkheid toetsen aan de werkelijkheid om zich heen. Metafysche ervaringen van ’n mens duren maar ’n tel, ze zijn enigzins te vergelijken met de geboorte van ’n kind, een kind ervaart het héél zijn met alles om zich heen amper zes dagen, na zijn geboorte.
Elke metafysische ervaring zoekt naar erkenning, zoals elk kind, waar ook ter wereld geboren, erkend wil worden. En daar de gebeurtenissen op aarde door kosmische krachten, menselijk handelen, enz. per dag anders zijn. Kan op aarde geen enkele oorspronkelijke logische metafysische gedachte groeien! Echter wel metafysische geloofsgedachtes, los van het dagelijks gebeuren op aarde!
De mens is, volgens mij, slachtoffer geworden, van zijn eigen geloof in welke metafysische gedachte dan ook.
De mens ziet zichzelf niet als rentmeester van al het leven op aarde, maar gebruikt het leven op aarde voor zijn eigen metafysische gedachtegoed. Echter het grond beginsel van God is Liefde, zichzelf geven voor Leven, waar ook in het kosmisch gebeuren en dus ook op aarde!
Adam en Eva wenste voor een eigen weg in het leven te kiezen, de logica van de slang! Jezus leefde echter vanuit een heel andere logica en die logica zie ik tot nu niet terug in de citaten van Steiner! Steiner zet er een ander metafysisch gedachte voor in de plek.
Ik vraag me af wat dat met de eenvoudige mens(kind) van doen heeft?
Door de eeuwen heen moet wel duidelijk zijn geworden dat de mens nu ten koste van het leven op aarde leeft! Is dat gegeven logisch te verklaren? Moeten kinderen en eenvoudige mensen werkelijk zoveel lijden onder het Juk van de bovenzinnelijke geest van sommige mensen om te kunnen leven?
En Jezus zei: Maak je geen zorgen voor de dag van morgen, want elke dag heeft genoeg aan zijn eigen zorgen. Lees mijn reactie op het vorig citaat van Steiner, waarin Liefde toch een andere dimensie van het dagelijks leven op aarde invult.
Tot zover
Groetjes Walter
A never ending story? Telkens zie je weer mensen opduiken, uit alle hoeken en gaten, die beweren dat Steiner alleen uit boekenwijsheid zou putten! Daarop zeg ik twee dingen: (1) denk wat je wil én (2) – inhoudelijk bezien – vergeet het maar, doe eens wat meer aan zelfreflectie, want Steiner had originele helderziende waarnemingen en ervaringen en hij was een echte ingewijde die buitengewoon grondig te werk ging. Neem met name zijn basiswerk De weg tot inzicht in hogere werelden eens (of weer eens) ter hand geef ik verder als raad mee.