Het huidige denken is gewoonweg niet toereikend om de chaos van de uiterlijke omstandigheden en taken, waarin de mens steeds meer terecht zal komen, te beheersen. Het denken zal verstarren. Tegenwoordig staan we in een overgangstijd, maar spoedig zal het denken niet meer beweeglijk (Duits: flüssig) en soepel genoeg zijn, om de gecompliceerde toestanden te bevatten (Duits: einzufangen) en om te vormen. Waarom wij dus antroposofie verbreiden? Om praktische resultaten te bereiken. Geesteswetenschappelijke gedachten maken het denken elastischer, vloeiender, maken een sneller overzicht over grotere samenhangen mogelijk.
Bron: Rudolf Steiner – GA 109 – Das Prinzip der spirituellen Ökonomie im Zusammenhang mit Wiederverkörperungsfragen – Boedapest, 3 juni 1909 (bladzijde 160-161)
Eerder geplaatst op 15 september 2012
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Ja werkelijk doorwerken van antroposofische inhouden maakt het menselijk denken en de menselijke geest lenig, elastisch en veerkrachtig, wat in toenemende mate inderdaad nodig is.
Het Engelse woord agile in de zin van smart en clever drukt goed uit wat gestaag bestuderen van antroposofie voor de kwaliteit van het denken kan bewerkstelligen. Parallel hieraan stelde Steiner in andere geschriften en voordrachten dat eigen maken van antroposofische inhouden de oordeelbekwaamheid van mensen in algemene zin bevordert, onder andere om ‘chaos van de uiterlijke omstandigheden en taken’ (zie steinertekst) goed het hoofd te kunnen bieden.
Als ik iets wil onthouden of begrijpen moet ik het zien, lezen en herlezen soms opschrijven.
Maar bij de mensen die ik ken die niet of nauwelijks kunnen schrijven is dat helemaal niet nodig.
Misschien blijven de hersenen ook lekker soepel door de naturelle geheugen training.
De mensen waar ik van spreek kunnen meestal wel lezen.
Het eigen maken van inhouden lukt bij mij slechts door opschrijven en herwerken en weer opnieuw doornemen – ‘het zich herhalende’ – dan even loslaten. Alsof het zich in mij moet incarneren…
Het gaat niet moeiteloos. Daardoor heb ik ook steeds een achterstand in mijn planning bij de studie.
Het huidige denken is gewoonweg niet toereikend om de chaos van de uiterlijke omstandigheden en taken, waarin de mens steeds meer terecht zal komen, te beheersen.
Wat bedoeld Steiner met deze zin?
De chaos van de uiterlijke omstandigheden en taken op aarde, heeft de mens zelf gecreëerd, mijns inziens, omdat de mens de manier waarop ontwaring van de Goddelijke Schepping op aarde plaats vond, zelf ter hand wilde en nog wil nemen. Of zo je wil de evolutie van het leven op aarde wilde en nog wil sturen!
Steiner erkent dat de geesteswereld alleen maar gevoed kan worden, door aardse levende relaties, maar de mensheid beijvert zich meer en meer in het in stand houden van dode relaties.
Zoals de mensheid, dammen in een stromende rivier bouwt, om zichzelf(fysiek) te laten overleven. Dit alles gebeurde en gebeurt nog onder het oog van levensbeschouwende mensen, in plaats van door het oog van de zich ontwarende levensevolutie te kijken.
Wie schrijft die blijft, maar zie hoeveel zin en onzin er geschreven wordt.
Steiner schrijft het denken toe aan de taal, echter ik ben een beelddenker en kan in geen enkel geschreven woord vinden, wat ik nu op aarde beleef en/of zie.
Zojuist zijn er twee JSF vliegtuigen in Leeuwarden geland, als beelddenker noem ik het een afgang van het levend menselijk bewustzijn op aarde. Het druist ook rechtsstreeks tegen het geschreven Goddelijk Woord in.
Mens maak je geen zorgen over de dag van morgen, want iedere dag heeft aan zijn eigen zorgen genoeg. Kijk naar de vogels, zij zaaien of oogsten niet en bouwen zich geen huizen om in te leven. Zijt Gij dan niet meer dan vogels?
De taal overstijgt het beeld van de dag en met taal kan je elke richting op en tevens elke tijd bewandelen. Dat is de vrijheid van de individuele mens, maar tevens zijn/haar verantwoordelijkheid voor alle manifestaties van het leven(de Goddelijke Gedachte) oa. op aarde. Tussen het leven op aarde en het gedachtegoed van de mens over zijn leven op aarde zit een diepe kloof en die kloof kan alleen maar gedicht worden als de mens zijn schouwend bewustzijn inruilt voor een belevend bewustzijn van het leven op aarde, niet van het herbelevend bewustzijn van zijn angst voor de dood!
Zeg Roodkapje waar ga je heen zo alleen, zo alleen? Ik ga grootmoeder koekjes brengen in het bos, enz. Het bos in alle richtingen rondom ons dorp was mijn speeldomijn en de eerste rover van dat speel domein was: De Efteling! Daarna kalfde ons kinderspeeldomein steeds meer af, door kapitalisten die hele stukken van het bos met hekwerk omheinden. In den beginnen namen we een nijptang mee, om ons doel door het bos zo snel mogelijk te bereiken. De Efteling was de eerste, die parkwachters aanstelde om dat voortaan te beletten.
Het is nu tot meest geliefde pretpark van Europa verworden, wat dat betekent voor mijn kinderlijkgedachte goed, laat zich raden. In ieder geval: Dat ik als kind al ervoer, dat de mensheid nog dommer op aarde opereert dan het achtereind van een varken, de mens fopt zijn
eigen ziel!
De mens leeft op aarde dankzij zijn kinderen, geen kinderen meer op aarde, ook geen mens meer op aarde! Geen voeding meer voor de bovenzinnelijke wereld en sterft deze ook af!
Is de mens daarvoor op aarde? Als het menselijk denkvermogen werkelijk soepel gehouden wil worden, denk dan aan elke stap die de mens zet, immers hij kan met elke stap die hij op aarde zet, ’n levens manifestatie doden(hindoeïsme).
Echter hoofdzaak met het menselijkzijn op aarde is, het leven op aarde te vermenigvuldigen, niet zijn geest! Want er is maar één ware geest en dat is de kosmische levensgeest, die zich oa. wil ontwaren op onze aarde. Ik kan er met met verstand niet bij, dat ik als kind naar school moest, om iets te worden, binnen de geest van het verleden. Terwijl heel de kosmos staat te springen om de manifestaties van het leven op aarde te ontwaren. De mensheid snapt er niets van, terwijl de mens wel het toppunt van de fysieke manifestaties van het leven op aarde is. Uit mijn beeld van het menselijk leven op aarde, opgedaan sinds mijn kindertijd, maak ik op dat de mens de gebeurtenissen van ’n dag niet eens overbruggen kan, laat staan dat Steiner spreekt over ontwikkeling van de mensheid door de eeuwen heen! Met andere woorden: De mens is nog steeds niet bewust, dat hij zowel het toppunt als de spiegel van het leven op aarde is!
Pas als de mens zich daarvan bewust wordt, zal de Schepping of de evolutie van de kosmische intensie van leven op aarde zich verder ontwaren.
Tot zover
Groetjes Walter.
Toch maak ik ook mensen mee, die door hun bezig zijn met antroposofie een in mijn ogen behoorlijk verstarde blik op de werkelijkheid hebben.
Kun je eens een voorbeeld noemen? Waaruit blijkt de verstarring?
Het is mij niet gevraagd, maar een voorbeeld in mijn ogen is een constant afgeven op materialisme en materialisten alsof het om een ‘minderwaardige mensensoort’ of ‘groepering’ gaat en om iets wat per definitie verwerpelijk zou zijn. Vergelijkingsmateriaal: het steinercitaat Materialisme niet altijd een dwaasheid (22 mei 2016) en het commentaar daaronder.
Het komt tegelijk op de kwaliteit, het hoe, de hoedanigheid aan, waarmee je met iets bezig bent; zeker ook als het om antroposofie gaat.
Een ander voorbeeld naar mijn idee: zich behaaglijk terugtrekken in een ‘spirituele cocon’ en zich in feite niet veel aantrekken van noden en vraagstukken verbonden met een sociale werkelijkheid.
Goede voorbeelden die je hier noemt, John. Omgekeerd kunnen sommige materialisten er ook wat van. Hoe vaak hoort men ze niet minachtend praten over ‘die simpele, achterlijke mensen die nog in God en “het hogere” geloven.‘
Zeker Ridzerd, helemaal waar en als zodanig net zo onaangenaam but they also are entitled to their opinion.
Ik ben het met de voorbeelden van John eens. Ik maak ook verstarring mee in de zin van ‘dit is ahrimanisch of luciferisch en daarom wijs ik het af’ zonder er bij na te denken dat we juist de goede omgang moeten zien te vinden met deze begeleiders van de mensheid die ons voor uitdagingen stellen. Men trekt iets wat men niet kent of wil eenvoudigweg zo’n jasje aan en je hebt het blijkbaar zogenaamd antroposofisch geduid en afgewezen. Blijkbaar wordt het oppervlakkige denken toch niet altijd verbeterd door je met antroposofie bezig te houden.
Dit heeft naar mijn mening veel misvattingen over antroposofie tot gevolg, zoals sektarisch, dogmatisch, zweverig, enz. Terwijl het in mijn ogen juist heel open en praktisch is. Lees bijvoorbeeld maar eens wat Steiner zegt over de verschillende wereldgodsdiensten; daar kunnen de opinie-beïnvloeders een puntje aan zuigen!
Ja Bernard, in die zin kan een ‘antroposofische gemeenschap’, misschien zonder dat ze het goed doorheeft, voor een medemens algauw een vorm aannemen, die ergens doet denken aan een zwarte-kousen-kerk; een omheining en vesting waarbinnen vol afschuw met priemende vingertjes, angstig en wrokkig, wordt gewaarschuwd voor duivels en satans en hel (kamoloka) en verdoemenis (karma) of iets in die geest. Dat (mede)mensen daar met een boog omheen (zouden willen) lopen, is goed voorstelbaar. To say the least…
Een mens neemt zichzelf mee als hij een ontwikkelingsweg gaat en tegelijk daarmee een visie aftast en denkbeelden huldigt. Hoe een mens op persoonlijk en individueel niveau in elkaar steekt blijft daarbij van groot belang. Je kunt jezelf niet overslaan, niet wegpoetsen, hoe graag je dat misschien om welke moverende redenen dan ook zou willen. Onherroepelijk kom je op zekere momenten je zelf tegen, welke ontwikkelingsweg je ook gaat of wilt gaan. Dus ook je eigen beperkingen, hebbelijkheden, vooroordelen enzovoort zullen in de loop der tijd in beeld gaan treden. Zeker bij een antroposofische ontwikkelingsweg kan dit het geval zijn, omdat daarbinnen een actieradius van dubbelgangers en een kleine wachter aan de drempel wordt onderkent. Face to face. Oh mens(heid), ken U zelve! Bezwerende priemende vingertjes naar anderen helpen dan per saldo geen moedertjelief. Wel kan daarmee dan mogelijk een tijdlang een schijn, een ponem worden opgehouden. Contraproductief.
Balans en evenwicht. Eén van de schoonste uitlatingen van Steiner over in- en uitwerkingen van Ahriman en Lucifer op mensen, waarbij zelfregie van mensen, hoe gaat je met zulke geestelijke werkingen en invloeden constructief om(?), hoe kun je er op een goede manier toe verhouden(?), vind ik uitgedrukt in het volgende steinercitaat:
Bron: GA 184, Die Polarität von Dauer und Entwickelung im Menschenleben – Die kosmische Vorgeschichte der Menschheit, bladzijde 171; 8e voordracht, Dornach, 21 september 1918
“[…] De sceptici voelen zich vrije geesten, die alles kunnen betwijfelen, mystici voelen zich als van God doordrongen, die alles in hun innerlijk liefhebbend, onderkennend omvatten. In feite zijn sceptici leerlingen van Ahriman, mystici slechts leerlingen van Lucifer. Eigenlijk valt de evenwichtstoestand voor de mens na te streven: mystiek beleven in de scepsis, scepsis in het mystieke beleven. Het komt er niet op aan of men Montaigne of Augustinus is, maar het komt er op aan, dat datgene van Montaigne is, door Augustinus wordt belicht en datgene wat Augustinus is, door Montaigne wordt belicht. Eenzijdigheden voeren de mensen naar de ene of naar de andere stroming. […]”
Shadows on the wall:
Mooi verhaal, John. Ik betrap me zelf overigens ook wel eens op de gedachte: ‘Potverdorie, de antroposofie lijkt wel een zwarte-kousen-kerk.’ Laatst las ik iets over de grammofoon, d.w.z. in ruimere zin naar onze tijd vertaald ‘het luisteren naar muziek via electronische middelen’. Als je Steiner zo hoorde, leek het wel een groot kwaad, waar alleen de goede goden ons nog over ‘hinweghilfen’ kunnen.
Graag geschreven Ridzerd. Ja dat gevoel kan je echt weleens bekruipen nietwaar… En dan is het goed om gedachten daarover eens helder onder woorden te brengen.
Binnen de antroposofische vereniging en beweging vormt het thema onder- en bovennatuur tegenwoordig terecht een belangrijk thema. Een constructieve insteek van Steiner dienaangaande wordt hierbij aangehaald. Zie bijvoorbeeld (1) een aankondiging van een conferentie van vorig jaar, uitgebreid toegelicht: Antroposofische verdieping in de visie op ICT – de mens tussen boven- en ondernatuur en (2) de inhoud van het interessante document: De mens tussen onder- en bovennatuur – Enkele artikelen naar aanleiding van de dag van de hogeschool op 9 april 2016 – Motief Online. Dit document bevat ook een naar het Nederlands vertaalde ledenbrief (12 april 1925) van Steiner over dit onderwerp, getiteld Van de natuur naar de ondernatuur, bladzijde 7 en 8.
Ook een goede toelichting, Bernard. Steiner legt er anders vaak genoeg de nadruk op dat de luciferische en ahrimanische machten niet eenzijdig moeten worden bekeken als “kwade” machten, maar blijkbaar dringt het toch bij sommigen niet door.