Men kan de mensen op twee manieren tegemoettreden: ofwel met begrip ofwel met kritiek. Wat is nu de werking daarvan? We kunnen hem verder helpen of niet. Men kan hem begrip tegemoet brengen, dat wil zeggen liefdevol in het wezen van de ander en op zijn zwakheden ingaan. We kunnen hem echter ook kritiseren (Duits: Tadeln = berispen, terechtwijzen, vermanen, afkeuren, veroordelen, beschuldigen, verwijten, laken, omlaaghalen, fel bekritiseren) en daarbij staan blijven. We zullen nu in beide gevallen het leven bekijken. Als veel gekritiseerd wordt, heeft dat een goed gevolg met betrekking tot degene die bekritiseerd geworden is? Het kan een gevolg hebben, de kritiek kan van nut zijn geweest of ook niet. Wie echter volgens gewoonte kritiseert, heeft ook een gevolg: een zeker gevoel van isolering, van alleen staan zal over de mensen komen. Vergelijken wij daarmee wat er gebeurt in een incarnatie als men liefdevol op de ander ingaat, ondanks zijn fouten. Het resultaat zal ook dan goed zijn of slecht, maar een gunstiger gevolg voor de ziel zal er zeker zijn. Wij kunnen hieruit leren dat het aan heel andere wetten onderworpen is, of men zogezegd bij kritiek staan blijft, of dat men voorschrijdt naar begrip. Kritiek kaatst namelijk terug op onszelf, schept nieuw karma; begrip echter is een schat die de ander dan in zich draagt, lost karma op, verzacht het, doet het teniet. Dat is een buitengewoon belangrijk gegeven voor het leven. We kunnen nu het resultaat van de waarnemingen samenvatten in een zin, die een diepe levenswaarheid is, namelijk dat men in feite zeer weinig in staat is zichzelf van nut te zijn (Duits: nützen), maar zichzelf zeer te schaden; dat men echter de anderen zeer tot voordeel kan zijn, – hen echter door eigen ondeugden weinig kan schaden. Dus door goed zijn kan men de anderen vooruit brengen (Duits: nützen); door slecht zijn zichzelf zeer veel schaden, de anderen echter blijvend niet veel schaden.
Bron: Rudolf Steiner – Beitraege 45 – Moral und Karma – Neurenberg, 12 november 1910 (bladzijde 7-8)
Eerder geplaatst op 25 december 2012
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Goed dat je ook uit de Beiträge put, Ridzerd. Kritiekzucht met veel eigendunk onder mensen, is inderdaad een enorm probleem.
Heb jij dat nu ook, John, dat je hoe langer hoe meer een hekel krijgt aan personen die op alles en iedereen kritiek hebben en denken dat dat geweldig leuk is? Als bijv. Youp van ’t Hek of Jan Mulder op tv in beeld komt, gaat bij mij de tv gauw naar een andere zender.
Bij mij hangt het er van af wie de kritiek spuier is en hoe hij of zij het brengt. Van Mulder kan ik wel wat hebben. Wim van Hanegem pakte Mulder fysiek aan op het voetbalveld als Mulder weer te veel praatjes kreeg. Dit naar Mulders eigen zeggen. De sketch van Van ’t Hek lenen, lenen, betalen, betalen blijft ijzersterk, maar tegenwoordig vind ik zijn humor vaak wat flauw en voorspelbaar. Maar goed, heel veel mensen denken daar anders over en dat is goed zo.
Kritiek mag wel degelijk ,doch niet spottend en honend , omlaaghalend.
Steiner zegt vaak :” het is niet de inhoud die belangrijk is, maar de manier hoe je het zegt !”.Hoe zou je anders iemand op het goede, het rechte kunnen wijzen ?
R Steiner heeft zelf niets anders gedaan, en hij was geen gemakkelijke wanneer hij iets ontdekte wat niet juist was , De rus Boris Boegajev ( pseudoniem : Andrej Belyj) zei dat ze soms waarlijk echt ‘bibberen op hun benen’ was als ze bij hem moesten gaan voor een of ander geschreven stuk te bespreken , uit angst van uitgemaakt ( zwaar beripst) te worden omdat het niet goed onderzocht was datgene waar ze mee kwamen .
Alleen de” kracht van devotie” is de belangrijste opvoeder van de bewustzijnsziel .(GA 59 , 28.10.1909)
====>>>> Recensenten en critici hebben het meest ongunstige karma voor een degelijke geestelijke ontwikkeling ,aldus R steiner .
(zie in mijn reaktie van 11/04/2014 )