Wat verkrijgt men dan eigenlijk door deze geesteswetenschap zoals ik ze nu in grote lijnen geschetst heb? Men krijgt voor alles een werkelijke mensenkennis. Zonder dat men in het bovenzinnelijke kan waarnemen, is het onmogelijk inzicht in de mens te hebben. […] En alleen vanuit echte mensenkennis kan ware onderwijskunst en ware opvoedingskunst ontstaan.
Bron: Rudolf Steiner – GA 297a – Erziehung zum Leben – Amsterdam 28 februari 1921 (bladzijde 49-50)
Eerder geplaatst op 29 mei 2012
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Dit citaat van Steiner vind ik een paradox! Jezus zei ooit: Als gij niet wordt als kinderen zult Gij het Hemelrijk niet betreden. Steiner zegt: Kinderen zijn het edelste metaal op aarde, als ze op aarde komen zijn ze nog één met de Goddelijke Geest. Als ze hun contact met de Goddelijke Geest zouden kunnen behouden, overlijden ze binnen drie jaar en ook degene die zich later in het leven het contact met de Goddelijke Geest verwerven overlijden binnen drie jaar! Aldus Steiner.
Logisch zou ik het vinden, dat Steiner concreet zou weergeven waarom elk kind wat met de Goddelijke Geest verbonden is, voor de keuze staat, ofwel binnen drie jaar sterven of toestaan dat veel van de contacten tussen de onderlinge hersenhelften doorbranden.
Ikzelf heb wel een flauw idee, waarom dat verschijnsel zich voordoet! Je verbonden voelen met de Goddelijke Geest, betekent dat alles wat rond je heen gebeurd doorziet en dat leidt tot een grote spanning in je lichaam of in je omgeving! In het eerste geval brand je op, in het tweede geval wordt je opgesloten in een psychiatrisch centrum!
In mijn vorige reactie schreef ik de zin: Moeder Natuur vergeef onze naïviteit jegens uw Genade!
Steiner schrijft hierover: Al onze wijsheid danken wij aan leed en pijn in vervlogen aardelevens!
Ik vind dat heel aanmatigend, immers het Adagium: Geef het volk brood en spelen!, geldt nog steeds. Welke wijsheid dringt dan door in de opvoeding en onderwijs van ons Volk? Op dit moment wacht Het Westen in spanning af wat Poetin gaat doen? Met welke Geest gaat hij zich bevruchten? Die van Arhiman of die van Lucifer? Of gebruikt hij gewoon zijn boerenverstand?
Een kat in het nauw, maakt rare sprongen! Het kan zomaar uitdraaien op een derde Wereldoorlog, immers er zijn nu brandhaarden genoeg op aarde. De bovenzinnelijke wereld zal dan op haar wenken bediend worden en haar Wijsheid zal groeien, echter de levenswijsheid(moeder Natuur) zal zeer teleurgesteld worden in haar vertrouwen in de mensheid als één geheel in het nu opererend! Hoeveel genade moet Moeder Natuur nog aan de mens tonen om zich met de Levensgeest te verbinden, in plaats van zich op te houden in culturele schuilkelders, waarvan ik de Bliksemafleiders het toppunt vind.
Ik heb vijfentwintig jaar in het onderwijs gewerkt, ben begonnen in een Levensschool en geëindigd in een ROC, waar ik taalles gaf aan asielzoekers en autodemontage aan mensen met andere mogelijkheden.
Ik onderschrijf dan ook de opmerking van Steiner:”De leerling is soms wijzer dan de onderwijzer”. Echter met de kanttekening dat leraar en leerling een cultureel gegeven is. In wezen is de aarde onze leer- en leefplek, waarmee we onszelf al of niet verbinden! Ik kan me niet voorstellen dat jezelf scholen in het bovenzinnelijke, zonder dat je met hart en ziel betrokken bent geweest met het zintuiglijk waarneembare leven iets wijzer wordt dan al je voorgangers die dat al beschreven hebben!
Voordat ik in het onderwijs belandt ben, heb ik vijfentwintig jaar in het bedrijfsleven gewerkt. Ik heb vele harten van ware ambachtslieden zien breken, omdat economische processen hun bindingen met hun ambacht tot een ritueel maakte, los van hetgeen waarmee ze werkten.
In wezen is dat met verhouding van de leraar en leerling ook zo!
Wie ben ik, om mijn medemens iets te kunnen leren? Het enige wat ik er op kan antwoorden is: Als zowel Jezus als Steiner het kind ziet als het edelste metaal op aarde, wie ben ik dan om het te smeden(op te voeden)?
Het enige wat ik kan doen is het welkom heette op aarde. Eigenlijk gebeurd het andersom, mijn buurvrouw vroeg vorige week voor de eerste keer of ik een uurtje op haar anderhalf jarige dochtertje wilde passen. Ik was dan wel druk met het vervangen van mijn oude serre, maar dit aanbod kon ik niet laten liggen. Ongelooflijk wat een tederheid en nieuwsgierigheid gaat er uit van zo’n kindje! Mijn kinderen zijn inmiddels boven de twintig, maar nu beleefde ik mijn huis en erf weer door de ogen van een anderhalf jarige, ze lokte me naar plekjes waar ik nauwelijks kom. Streelde bloemen en aaide het water in de vijver, tokte met de kippen, kuste onze hond, enz. enz.
Het uurtje was ineens om, wat een hernieuwde belevingen, van mezelf en die met mijn kinderen!
Een kind doorstraalt de aarde met de Goddelijke Geest, wat kan ik daaraan toevoegen? Veel, zeer veel, maar dat alles kan het uurtje met het dochtertje van mijn buurvrouw niet overtreffen, immers mijn ervaring met kinderen lieten veel meer bewegingen van dit kindje toe! Geen pas op! Laat maar ondernemen, was mijn stellingname! Blijkbaar intuïtief wist/voelde het kind waar ik gevaar voor haar zag, dit in tegenstelling tot mijn eigen kinderen, die zagen geen enkel gevaar! Een eigen nest of een vreemd nest heeft op kinderen toch een andere invloed! Ik wist dat al uit ervaringen met mijn leerlingen van de Levensschool, op school in hun eigen omgeving, deden ze alles om me onderuit te halen, maar op uitjes kon ik met ze lezen en schrijven!
Dit in gedachte nemend, kan ik me niet voorstellen dat een bloem geplukt wordt, alvorens deze zijn zaad gezaaid heeft! Zoóok met kinderen, laat kinderen los in moeder natuur en niet los in de cultuur, laat ze de natuur strelen op hun manier, opdat ze zichzelf kunnen binden met Moeder Natuur.
Nederland heeft een stichting, Natuur monumenten in leven geroepen, wat een dwaling van de mensheid!
De mens is als evenbeeld van God geschapen, zowel Jezus als Steiner erkent dat gegeven in hun geschriften, waarvoor is scholing in het bovenzinnelijke nodig, terwijl het bovenzinnelijke de voeding van het zinnelijke nodig heeft voor haar ontwikkeling? Een paradox van hier tot het hiernamaals!
Tot zover
Groetjes Walter
Mooi stukje, Walter.
Mag ik vragen wat je bedoelt met ‘de Levensschool”, waar jouw leerlingen op zaten en jij les gaf ?
Wat voor soort school was dat? Of bedoel je het metaforisch?
Ikzelf geef les op een basisschool nl. (onderbouw/ kleuters en groep 3)
Hallo Lucies. mijn vrouw geeft ook les aan de kleuters van de onderbouw. Ze is begonnen op een kleuterschool, in mijn kleutertijd heette het de bewaarschool!
De levensschool is een voorloper van het vormingsonderwijs, de leerlingen zijn jongeren tussen de 14 en 18. Vroeger mocht je op je veertiende gaan werken en had je recht op een of twee dagen scholing op allerlei gebied.
Toen ik op de levensschool begon, hadden we voornamelijk jeugd die niet wilde leren maar ook nog niet wilde werken, ofschoon de leerplicht opgetrokken was naar zestien jaar. met andere woorden: Onze leerlingen moesten we ofwel uit huis halen of van de straat plukken.
In wezen was de doelstelling van ’n levensschool dezelfde als van een kleuterschool, immers als leerlingen nestwarmte voelen, stellen ze zich open voor verdere “ontwikkeling”. Ik zet aanhalingstekens om het begrip: ontwikkeling! Want meestal komen er feiten aan het licht, die niet aan de leerling toe te schrijven zijn, maar aan de samenleving! In dat kader zat ik vaak bij de directie om wat ruimte te vragen voor ’n individuele leerling, maar meestal was er geen begrip of ruimte voor!
Lesgeven aan randgroep jongeren, zoals ze nu gekwalificeerd worden was(inmiddels 70) voor mij geen probleem, maar ze te eiken naar eisen van de directie was van het begin tot het einde(25 jaar) een groot probleem!
Je was meer tijd kwijt aan het formuleren van het werkvloer gebeuren om aan eisen van de directie te voldoen dan aan lesvoorbereiding voor je leerlingen! Ik ben er altijd zeer opstandig in geweest, ik heb geen enkele directie langer dan vijf jaar gehad, deels vanwege fusies van Levensschool naar een ROC, maar ook vanwege het opkomen voor de leerlingen. als ik wat voeten aan de grond kreeg verplaatste ze me gewoon naar een andere dependance.
In wezen loopt mijn onderwijs proces parallel aan dat van mijn vrouw, het is echter veel moeilijker voor kleuters op te komen dan voor randgroepjongeren, want kleuters kunnen het niet zo goed verwoorden, wat ze “werkelijk” willen. Randgroepjongeren zijn daar veel duidelijker in! Echter de vraag is niet wat de individuele mens wil! De vraag is: “Wat wil het leven met ons?”
Steiner zegt zelf hierover: Bovenzinnelijke Kennis kan men alleen hier op aarde verwerven!
Echter ik zeg: Waarvoor hebben we bovenzinnelijke Kennis nodig als we elk kind op aarde de nodige nestwarmte geven?
Laten we daaraan werken, opdat we allen ons thuis voelen op aarde!
In wezen de kern van het kerstverhaal, zijn moeder moest hoogzwanger naar een verre stad reizen om als cultureel mens in haar land geaccepteerd te worden. Toen Jezus geboren werd moest ze vluchten uit haar geboorteland om haar kind te redden van de toorn van Herodus!
In onze Levensschool hadden we een zoogkamertje voor jonge moeders, vaak al op hun veertiende levensjaar, ik vond het een hele vooruitgang! Echter het werd een noodvoorziening genoemd!
Taal is een machtig middel!
In dat kader was de Levensschool een echte levensschool, ik had leerlingen uit allerlei gezinnen uit de regio, van drugverslaafde tot bankrovers, enz. Echter ik ontmoette de mens erachter en begreep zijn/haar logisch betoog. Kinderen zien en begrijpen meer dan wij denken, het gevoel speelt daarin een grote rol!
Ik zou een grotere rol aan het gevoelsleven willen toekennen, om de mens en zijn omgeving te laten ontwikkelen, opdat de aarde haar rol in de Kosmos verder ontplooien kan!
Bedankt voor je reactie.
Groetjes Walter
Mooie en duidelijke reactie van je, Walter! Dank je. Jouw vrouw en ik hebben denk ik veel gemeen, immers: ik kom óók van de vroegere Kleuterleidsters Opleiding (KLOS- Amsterdam/ Pieter de Hooghstraat)!
Over 4 maanden ga ik met pré-pensioen en ik kan zeggen dat ik me altijd sterk gemaakt heb voor ´de kleuter´. Heb ze altijd een ´warm nest` gegeven waarbij de zintuiglijke en emotionele ontwikkeling altijd centraal stond. Door de toenemende druk van inspectie en van directie moést je wel meegaan met het afnemen van CITO-toetsen aan jongste en oudste kleuters, maar dat was een momentopname. De kleuters van tegenwoordig komen echter dramatisch tekort v.w.b. het vertellen van sprookjes, creatieve ontwikkeling, spelontwikkeling. Alles staat in het teken van leren, leren en nog eens leren.
Daartoe zijn de kinderen in een groep voor het gemak dan maar eens ingedeeld op vrijwel álle basisscholen in Almere althans, in drie niveaus. En dan spreek ik over zowel groep 1 (jongsten) als groep 2, de oudsten!
Het is vrijwel ondoenlijk voor een onderbouwleerkracht om dit vol te houden elke dag en je daarbij aan de strakke, op schrift gestelde, planning te houden die van uur tot uur loopt!
De zgn. ´kleine kringen´ nemen zóveel tijd op een dag in beslag dat je nauwelijks tot niet meer toekomt aan het begeleiden van het spel!
Aan de wand van de kleutergroepen hangen levensgrote cijfers( op A4 formaat) van nummer 1 tot en met nummer 20!
Op de andere wand hangen de letters die aangeleerd worden (ja, ik spreek hier over een kleutergroep!) ook op A4 formaat. Elke 2 weken een nieuwe letter erbij! ZONDE van de wandruimte, waar vroeger gewoon ecoline en waskrijttekeningen hingen in vrolijke kleuren!
Afijn, ik hoef jouw vrouw denk ik niets te vertellen…..
De echte kleuterleidster ziet deze ontwikkeling met lede ogen aan en er bestaat nog gelukkig wel een Werkgroep Kleuteronderwijs.
Ook ik heb gevochten voor het behoud van poppenhoeken en poppenkasten en winkeltjes in de klas (zo rommelig, zeiden andere leerkrachten dan…….en die wilden het liever uit de klas hebben. Moeilijk om daar dan concessies in te doen en mee samen te werken, maar…..je móet wel! Je was kostwinner en moest dus je baan en je zekerheid behouden!
Daarom is het van belang dat in ieder geval de Vrije Scholen nog wél de kleuter hoog in het vaandel houden en met respect en eerbied er mee omgaan. Ook ik heb, net als jij, conflicten gehad met de directie omdat ik andere doelen nastreefde met mijn lesgeven aan kleuters en groep 3. Ik herinner me nog goed een directie die mij op het matje riep met de vraag “ hoe komt het dat er bij jou in de groep 5 kinderen zijn die een C scoorden met de CITO toets???`
Afijn, in grote lijnen komt het wel overeen met jouw belevingen op de Levensschool. Was dat in de 70-er jaren?
Hartelijks van een ´ouderwetse kleuterjuf´