Een mens die een klein onderdeel in de fabriek produceert op de hedendaagse manier van werken, zal nooit meer de toewijding kunnen hebben voor het product, dat de vroegere ambachtslieden kenmerkte; dat is onherroepelijk verdwenen. Nooit zal het bij onze gecompliceerde verhoudingen in de toekomst mogelijk zijn, dat het werkveld vergezeld gaat van een vrolijk lied bij de arbeid. Dat is verklonken, het lied dat zich bij het product aansluit.
Wij vragen: Is er een andere impuls, die als vervanging in de plaats kan komen? Als we de blik op de vele jaren werpen, waar steeds meer fabrieken gebouwd werden en steeds meer mensen in de plaatsen van de moderne ellende van bedrijven en kostwinning samengedreven zijn, als we dat alles aan ons voorbij laten trekken, dan zien we – al mag dan ook veel anders geworden zijn -, dat men meent, de toekomstige ontwikkeling aan het verleden, als lust en liefde nog de impulsen voor de arbeid waren, eenvoudig toe te kunnen voegen. De mensheid heeft echter niet een vervanging kunnen scheppen, die de mensen weer verbindt met het product. Dat kan ook niet weer teruggebracht worden. Maar iets anders kan gedaan worden. Wat kan in de plaats treden? Hoe kunnen lust en liefde weer de impulsen worden, die vleugels worden voor het dagelijks werk? Hoe kunnen ze gecreëerd worden?
Bron: Rudolf Steiner – GA 56 – Die Erkenntnis der Seele und des Geistes – Berlijn 12 maart 1908 (bladzijde 245)
Wordt vervolgd
De grote Rudolf Steiner Citatensite 