De geest wordt niet zwak, maar het instrument verslijt

Immanuel Kant 1724-1804

Als de mensen ouder worden, worden ze niet zwak of zelfs zwakzinnig, maar ze worden geestelijker (Duits: geistig-seelischer). Alleen is dan het lichaam versleten en men kan niet het geestelijk-psychische, dat men gevormd heeft, door het lichaam tot openbaring brengen. Dat is vergelijkbaar met een pianist, die een steeds betere speler zou kunnen worden; als echter de piano versleten is, kan men daarvan niets merken. Als u alleen uit zijn pianospel zijn capaciteiten als pianist wilt kennen, de piano echter ontstemd is en gebroken snaren heeft, dan zult u uit zijn spel niet veel kunnen opmaken. Zo is Kant, toen hij een oude man en zwakzinnig was, voor de geestelijke wereld niet zwakzinnig, maar groots (Duits: glorios) geworden.

Bron: Rudolf Steiner – GA 181 – Erdensterben und Weltenleben – Berlijn 2 april 1918 (bladzijde 185)

Ouderdomszwakte

Waarom worden oude mensen geestelijk zwak, als de ziel toch niet veranderen kan?

De ziel verandert ook niet. Ze zakt nooit van haar eenmaal verworven trap naar beneden, maar haar instrument is zwak geworden. Het vergaat haar als een grote pianist die op een slecht instrument niet meer zo spelen kan als vroeger.

Bron: Rudolf Steiner – GA 97 – Das christliche Mysterium – Leipzig 16 maart 1907 (bladzijde 316)

Waarom zouden wij ons eigenlijk met filosofie inlaten?

Waarom zouden wij ons eigenlijk met filosofie inlaten, als zij zich toch slechts met een vergeefse moeite der mensheid bezighoudt? Ja, zo is de zaak toch niet, zo is het werkelijk niet! Hetgeen wij doen, als wij ons in deze vanuit een zeker gezichtspunt beslist tevergeefse worsteling verdiepen, is niettemin van oneindige betekenis, iets, dat door niets anders vervangen kan worden. Voor de kennis van de onsterfelijke ziel, voor de kennis van de geestelijke wereld en ook van de goddelijke wezens zal de filosofie zeker altijd onvruchtbaar blijven, maar ze zal niet onvruchtbaar blijven voor de ontwikkeling van zekere menselijke krachten, voor de ontwikkeling van menselijke vermogens.

Bron: Rudolf Steiner – GA 156 – Okkultes Lesen und okkultes Hören – Dornach 19 december 1914 (bladzijde 155-156)

Maarten ’t Hart – Filosofie

Voor vandaag kon ik geen geschikt citaat van Steiner vinden. Daarom maar dit citaat van Maarten ’t Hart, dat ik onlangs ergens op internet aantrof.

Filosofie begint met de f van flauwekul; wijsbegeerte met de w van wartaal.

Maarten ’t Hart, hier samen met Marianne Thieme

Wang Anshi, de Lenin van het oude China – Ook toen liep het al op een fiasco uit

Wat men tegenwoordig vaak als sociale maatschappijvormen beschrijft, is eigenlijk alleen de buitenkant. Dat het dat is, kan men zeer duidelijk maken aan zo’n voorbeeld als het volgende. Wij kunnen in de huidige tijd alleen met ontzetting kijken naar wat zich in het Oosten van Europa als een sociale maatschappij wil laten gelden. Maar als men kijkt naar wat tegenwoordig in het Europese Oosten gebeurt, moet men zich herinneren wat ongeveer acht eeuwen geleden in Azië, in China, gebeurd is. Als men dan beschrijft hoe deze acht eeuwen geleden in China met een zekere onverwachtheid een staatsinrichting werd gezocht en ook in zeer hoge mate werd ontwikkeld – door de hervormbeweging van Wang An Shi (1021-1086) -, die erop gericht was alle aangelegenheden, ook die van economische aard, in alle details van staatswege te regelen, als men beschrijft, dat er in deze tijd in China overheidsinstanties waren, die de prijs van week tot week vaststelden, dat er overheidsinstanties waren die de manier aangaven hoe hier en hoe daar de grond moest worden bebouwd, dat er overheidsinstanties waren welke het zaaigoed voor het land aan de boerenbevolking toewezen, dat in deze tijd in China getracht werd de mensen die bijzonder rijk waren, in hoge mate te belasten, zodat hun vermogen langzamerhand in de gemeenschap overging, als men zich dat alles herinnert, dan kan men zeggen: Wat in onze tijd door bepaalde kringen als een sociale hervorming in Oost-Europa gezocht word, dat was 800 jaar geleden in hoge graad in 30 jaar verwerkelijkt, tot de betreffende socialistische regering gevallen was en hun aanhangers uit China verdreven werden. Dertig jaar lang heeft daar een maatschappijvorm geduurd, waarvan men kan zeggen: Als men deze beschrijft en daarbij helemaal niet zou zeggen, dat het betrekking heeft op China, dan zou men kunnen denken, dat het betrekking heeft op het huidige Rusland.

Bron: Rudolf Steiner – GA 83 – Westliche und östliche Weltgegensätzlichkeit – Wenen 8 juni 1922 (bladzijde 207-208)