In elk temperament gaat een klein en een groot gevaar van ontaarding schuil. Een cholerisch mens staat in zijn jeugd bloot aan het gevaar, dat door zijn opvliegendheid, zonder dat hij zich kan beheersen, zijn ik definitief gevormd wordt. Dat is het kleinere gevaar. Het grote gevaar is de dwaasheid, waarmee zo een ik op één enkel doel af wil gaan. Bij het sanguinische temperament dreigt als het kleinere gevaar de wispelturigheid. Het grote gevaar is, dat de op en neer deinende gevoelens in krankzinnigheid kunnen eindigen. Het kleinere gevaar bij het flegmatische temperament is het gebrek aan belangstelling tegenover de wereld. Het grote gevaar is hier de idiotie, het stompzinnige. Het kleinere gevaar bij het melancholisch temperament is de droefgeestigheid, de kans dat een mens er niet uitkomt over wat in zijn innerlijk opstijgt. Het grote gevaar is de waanzin.
Bron: Rudolf Steiner – GA 57 – Berlijn 4 maart 1909 (bladzijde 291)
Ook te vinden in: Raadsels van het menselijk temperament (Uitgeverij Vrij Geestesleven 1976 – bladzijde 55-56)
De grote Rudolf Steiner Citatensite 
Met een beetje fantasie, kun je deze karaktertrekken ook scharen onder de vier elementen, namelijk: De cholerische persoon, zien als vuur, wil alles verslinden, Wijzer worden. De sanguinische persoon, zien als water, met alle golven meedeinen. De flegmatische persoon, zien als lucht, geen hechting, met het aardse. De melancholische persoon, zien als aarde, hoe kan men onder het juk van het mensdom vandaan komen?
“Toevallig” las ik vandaag de mail van de Vrije Gemeente, daarin een uitnodiging voor aanstaande zondag, namelijk: Zondagslezing Wijsheid: terug naar het leven! Een soort inleiding tot de moderne spiritualiteit in Oost en West.
Ik vind hun uitnodiging zeer treffend: Ze beginnen met ’n gedicht van Eliot:
Where is the life we have lost in living?
Where is the wisdom we have lost in knowledge?
Where is the knowledge we have lost in information?’
Ze voegen er zelfs nog een regel aan toe, namelijk:Where is the information we have lost in data?
Hun inleidend woord hierover: Je kunt uit data niet vanzelfsprekend informatie verkrijgen. Er moet iets bijkomen wat die data zelf niet aanreiken, namelijk het vermogen om patronen te zien en verbanden te leggen.
Je kunt uit informatie niet als vanzelf kennis opbouwen. Er moet dan iets aan worden toegevoegd wat die informatie zelf niet verschaft, namelijk ervaring.
En van kennis kun je niet zomaar wijs worden. Het gaat er dan ook niet langer om een afgesloten hoeveelheid wetenschap te bezitten, maar om een open houding, om doorleefde ervaring. Daarom is wijsheid vaak gekoppeld aan tradities, niet omdat ze altijd maar uitgaat van het verleden, maar omdat ze in de praktijk geproefd kan worden en in de praktijk beproefd is.
Voor de mens gelden er maar drie elementen, namelijk: waarheid, schoonheid en goedheid, immers als aan godsgelijke geschapen , maakt hij geen deel meer uit van de vier elementen, maar van het Godsbegrip, door Jezus aangeleverd, Namelijk: In naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, Amen, in wezen Samen. Waarbij de Vader als verleden(cultuur) zie: Beproefde Waarheid, de zoon als toekomst, beloofde Schoonheid(Hemel op aarde) en de Heilige Geest als Moeder aarde, verbonden via het concrete leven met onze moeders en dochters(de dagelijkse zorg voor elke levensvorm op zich nemend).
Ietwat simpel verwoord, maar voor mij een diepgaande werkelijkheid!
Om een leuk team te kunnen samenstellen, wat samen door dik en dun gaat heb je alle vier temperamenten even hard nodig.
Eliot pakt het menselijk leven goed samen in zijn gedicht, het Woord is vlees(Leven) geworden. Maar de Wijsheid van het leven tot Kennis over het leven verworden. Deze kennis over het leven is tot informatie erover
geworden en informatie over het leven is tot data(stof) geworden. In deze ketting van leven naar data komt geen levenservarende mens meer in voor.
Steiner was volgens zijn eigen denkbeelden cholerisch en in zijn drive niet te temmen, wat voegt het Goetheanum eigenlijk toe aan de schoonheid der aarde? In het kader van Eliot gedacht en eigenlijk ook in het paradijsverhaal van Adam en Eva, wat tijdens mijn dierbare jeugd in mijn hart is geprent. Volgens deze legende zou de slang, Eva ertoe overtuigd hebben, dat zij en Adam de macht over het leven zouden krijgen als ze van de door God verboden vrucht(appelboom) zou eten.
Eigenlijk kan dat niet, het leven is een zelfstandig proces, wat zich niet stoort aan aardse opvatingen over dit proces, echter dit verhaal is wel in mijn hart geprent tijdens mijn dierbare jeugd. Steiner borduurt voort met de Christen impuls, echter deze staat in een wankele verhouding tot het geschreven woord.
Ook is in mijn dierbare jeugdhart geprent, dat God alom aanwezig is, echter ik weet niet beter en dan is het moeilijk om op aarde je weg te vinden, in die zin ben ik volgens Steiner een melancholicus.
Echter geen nood, want de Vrije Gemeente biedt worksshops aan om terug naar het Leven te gaan. Uiteindelijk zal het leven tot me komen, nu nog even niet, echter het werkelijke menselijk leven is niet aan workshops gebonden, noch aan het verwoorden ervan. Het is verbonden met Waarheid, Schoonheid en Goedheid. Binnen één millie seconde, zelfs binnen minder tijd kan deze Heilige Drieëenheid verwezelijkt worden!
Het vuur wordt nu voorbereid, de cholericus(Amerika) is uitgedaagd, hij wacht nog op genoeg Brandstof(Bondgenoten)water en lucht(sanguisten en flegmatici) om melancholici(Syrië) te overwinnen. In wezen kan dat niet, waanzin kan men niet overwinnen. Kijk maar naar de neo Nazi’s.
Steiner erkent over het wezen van een melancholicus, dat hij waanzinnig wordt, wanneer hij op aarde niet kan uiten wat hij in zijn binnenste voelt.
Precies daar raakt hij mij! Zowel letterlijk als figuurlijk zou hetzelfde mogelijk moeten zijn voor een melancholicus als voor de Cholericus. In wezen is er op aarde geen traditie meer.De wijsheid van het leven moet de boventoon gaan voeren, niet de wijsheid van kennis, informatie of data. Met geweld ingrijpen in Syrië is net zo gewelddadig als het geweldadig is van de melancholisch cholerische leider van Syrië, echter daardoor komt het werkelijk bewustzijn van de mensheid wel boven drijven!
Tot zover
Walter Hebing
Dit doet niets af aan je interessante bijdrage, maar de sanguinicus is, wanneer je de elementen erbij haalt, de ‘luchtmens’; hij heet in het Duits niet voor niets ‘Luftikus’; het flegma hoort bij de vloeistof – hier het water dus.
Pingback: De vier temperamenten – De grote Rudolf Steiner Citatensite